Crkva kod Novog Bečeja ostala u ruševinama: Nadgrobna ploča iz nje krije jednu od najvećih tajni (FOTO) (VIDEO)

Istraživanja gotovo da nisu ni dotakla svakodnevni život u samoj Arači

Aračka crkva nalazi se između Novog Bečeja i Novog Miloševa. U istorijskim izvorima ne postoje podaci koji pouzdano utvđuju vreme njenog nastanka. Od početka 18. veka po odlasku Turaka iz Banata, ostala je u ruševinama. Nadgrobna ploča koja je otkrivena u ovoj crkvi krije veliku tajnu. 

Nebeska ulica: U njoj se nalaze crkva, džamija, sinagoga, hindu, sikhski i budistički hram. I svi žive u slozi (FOTO) (VIDEO)

Preporučujemo

Osnova ove impozantne crkve kao i prostorni raspored karakterističan je za franjevačke crkve u prelaznoj varijanti romanogotičkog stila upućuju na mogućnost da je građena krajem 12. ili početkom 13. veka.

O monumentalnim pretenzijama graditelja svedoče korišćeni materijal - tesani kamen, mermer, tesanik i opeka. Crkva je trobrodna bazilika bez transepta, sa tri polukružne apside. Svi brodovi su zasvedeni krstastim svodovima.

Krajem 14. veka u apsidu je dozidan gotički zvonik. Bogat arhitektonski ukras na fasadama sačuvan je u fragmentima. Kapiteli i konzole imaju raznovrsnu dekorativnu plastiku sa figuralnim i biljnim motivima.

Prilikom iskopavanja 1879. godine u Arači je otkrivena nadgrobna ploča sa predstavom svetitelja i donatora, ukrašena tročlanom prepletnom trakom, koja se datuje u 12. vek. Novija arheološka istraživanja potvrđuju da su uz crkvu sa severne strane postojali konaci i mnogobrojni grobovi. Konzervatorski radovi obavljeni su tokom 1970 – 72. godine.

Srednjevekovno naselje Arača je na južnoj obali Crne bare, vodotoka koji pripada aluvijalnoj ravni Tise. Naselje je oko 13 kilometara istočno od njenog korita. Ime ovog naselja, u izvorima pominjano i kao Potiska Arača, vezuje se za ruševine bazilike i manastira.

Lokacija je značajna zbog položaja, veličine i zbog svetog mesta koje je narastalo u njenom okruženju. Istraživanja gotovo da nisu ni dotakla svakodnevni život u samoj Arači.

Upravo zbog navedenih razloga, zaštitna sistematska iskopavanja imaju za cilj istraživanje i dokumentovanje srednjovekovnog naselja i uspostavljanje hronoloških i prostornih odnosa sa manastirskim kompleksom. Iskopavanja će dokumentovati sve horizonate lokaliteta od praistorijskog do kasnosrednjovekovnog.

Evidentirale bi se promene u koncepciji kuća i naselja, a naročito one promene koje nastaju narastanjem sakralnog kompleksa. Krajnji cilj je rekonstrukcija života u naselju uopšte, i posebno u onom koji je istovremen sa crkvama i manastirom i neposredno je uz njih.

Arheološka istraživanja su bila usmerena na prostor uz baziliku i manastir, a imala su za cilj i dobijanje podataka za rekonstrukciju i revitalizaciju ovog kompleksa.

Istovremeno je dokumentovan deo nekropole koja se formirala uz parohijske crkve, a zatim i manjim delom uz manastir. Istraženi su dokumentovani i ostaci prvobitne jednobrodne crkve koja je sa kraja 11. i početka 12. veka. Arački kamen je na ovoj lokaciji pronađen krajem 19. veka, i danas je u Budimpešti.

Na njemu je u klesanju prikazana crkva, jedno svešteno lice i donatori. Na njemu je i prvobitno klesanje sa vizantijskim motivima pletera, ptice i konja, a crkva je izgrađena u vremenu koje je bliže istočnom hrišćanstvu. Izgradnjom monumentalne trobrodne bazilike, ostaci, tačnije temelji ove crkve, su se našli neposredno ispod poda, a u srednjem brodu bazilike.

Zvona, delovi svećnjaka, krstionica, kamena plastika i drugi nalazi omogućavaju da se, uz ostatke zidova crkava sagleda duboka religioznost srednjeg veka, ali i manastir kao prethodnica u širenju moralnih, kulturnih i obrazovnih vrednosti i u ovim krajevima. Istraživanja su u zajedničkoj organizaciji obavljali Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture i Vojvođanski muzej. Sav pokretan arheološki materijal je deponovan u Muzeju Vojvodine.

Ostaci nekoliko građevina konstatuju se u neposrednom okruženju bazilike i manastira. One nam, moguće je, ukazuju na relativno imućan sloj stanovnika Arače. Takođe je moguće da je upravo on bio jedan od najvažnijih pokretača i finansijera u izgradnji bazilike kao parohijske crkve, kasnije i manastira.

Pogledajte kako izgledaju ruševine aračke crkve:

(Telegraf.rs)