Brutalni pokušaj krađe: Čitaku svojata grad srpskog kralja Milutina

Novo Brdo, tvrđava koja se nalazi 20km istočno od Prištine, podignuta je prvih godina vladavine kralja Milutina

Srpske svetinje na Kosovu i Metohiji predstavljaju trn u oku Albancima, koji pokušajima falsifikovanja istorije žele da prisvoje pravoslavne svetinje. Svojatanje srpskog kulturnog nasleđa na KiM od strane Albanaca ponovo je dospelo u fokus kada su ambasadorka tzv. Kosova u SAD, Vljora Čitaku,  a pre nje i premijer ove samoproglašene države Ramuš Haradinaj, srednjovekovno utvrđenje Novo Brdo predstavili kao albansko.

Ambasadorka Čitaku, na svom Tviter nalogu objavila fotografiju Novog Brda, uz poruku:

Preporučujemo

- Ovo nije set za snimanje"Igre prestola", ovo je Kosovo - uz haštag "Kosovo prelepo".

Ova objava izazvala je lavinu komentara, i dok je bilo pojedinaca koji su se složili sa njenim pokušajem falsifikovanja istorije, većina je negativno komentarisala ovaj potez i "održala čas istorije albanskoj ambasadorki".

- Da li imate nešto albansko da pokažete u tom vašem Kosovu? Isključite srpsko kulturno i versko nasleđe, plus bilo šta što potiče iz vremena otomanske vladavine. Obavestite me kada nađete bilo koji trag - poručio je jedan od tviteraša.

Novo Brdo, tvrđava koja se nalazi 20km istočno od Prištine, podignuta je prvih godina vladavine kralja Milutina, sa ciljem zaštite bogatog rudnog područja u kome se eksplatisalo gvožđe, olovo, srebro i zlato. Utvrđenje je svoju snagu pokazalo tokom više Osmanlijskih opsada, pogotovo tokom dvogodišnje opsade (1439-1441) u vreme kada srpska despotovina više nije postojala. Danas je ceo prostor nekadašnje tvrđave u ruševinama, ali i pored toga ostaci kula svedoče o nekadašnjem bogatstvu. Poseban problem novobrdske tvrđave predstavljaju stalni pokušaji da se u njoj pronađe zakopano blago čime se uništavaju vredni arheološki slojevi.

Tvrđava je  na listi srpskih spomenika od posebnog značaja. EU je imajući u vidu sve međunarodne standarde, napravila ugovor sa UNESKOM koji je mobilisao najbolje eksperte za projekat a sve u cilju stavljanja grada Novo Brdo na listi svetske kulturne baštine UNESKO - a.

Slično prekrajanje istorije pokušao je nedavno i premijer samoproglašene države Kosovo, Ramuš Haradinaj, kada je na svom profilu na Fejsbuku napisao da je nemačka država finansirala projekat "važan za njihovu kulturu i istoriju".

Reč je o obnovi pravoslavne Crkve Svetog Nikole u Novom Brdu na Kosovu i Metohiji, koju je Haradinaj predstavo kao — katoličku.

Kada je reč o ovoj svetinji, Albanci su otišli korak dalje i započeli konzervatorske radove bez ikakve naučne potpore, čime su napravili štetu toj pravoslavnoj svetinji jer su je prepravljali, što je potvrdio i dr Marko Popović, koautor monografije „Crkva Svetog Nikole — katedrala grada Novog Brda“, koju je objavio Zavod za zaštitu spomenika kulture Srbije.

- Oni u stvari ostatke Crkve Svetog Nikole pretvaraju u trobrodnu baziliku što nikad nije bilo, što je veliki falsifikat. Deo tih konzervatorskih radova su već izveli, a ispred gradilišta, na prilazu su na tabli prikazali projekat obnove i radove koji nemaju veze sa stvarnim stanjem - objašnjava Popović, prenosi Sputnjik.

EPARHIJA ZABRINUTA ZBOG NAJAVE PRIŠTINE O OBNOVI CRKVE SVETOG NIKOLE

Eparhija Raško-prizrenska izrazila je danas zabrinutost zbog pisanja prištinskih medija da će arheološki institut Kosova, u saradnji sa nemačkom ambasadom u Prištini, početi radove na konzervaciji drevne srpske srednjovekovne katedralne crkve Svetog Nikole, koju, kako upozorava Eparhija, prištinski mediji pogrešno nazivaju "katedralom u Artani, bivšem Novom Brdu".

Mediji o planiranom projektu konzervacije hrama Sv. Nikole, sabornog hrama novobrdskih i gračaničkih episkopa, u neposrednoj blizini tvrđave Novo Brdo, protivno zakonu o zvaničnim jezicima i nazivima opština, govore o "katedrali u Artani, bivšem Novom Brdu" ignorišući zvanično ime opštine, navodi se u saopštenju.

Eparhija Raško-prizrenska napominje da se hram Sv. Nikole nalazi u jednoj od četrdesetak specijalnih zaštićenih zona, koje po kosovskim zakonima podležu posebnoj proceduri, koja ne zavisi samo od institucija u Prištini, već i od stava Srpske pravoslavne crkve.

RIMOKATOLIČKA CRKVA?!

Osim toga, ovaj stari verski objekat je na sajtu prištinskog ministarstva kulture netačno predstavljen kao rimokatolička crkva, bez ikakvog pominjanja autentične istorije hrama i dosadašnjih rezultata arheoloških istraživanja, što je žalostan pokazatelj tendencije menjanja istorijskih činjenica na ovim prostorima.

Tim povodom je, kako se dodaje, Eparhija već kontaktirala nemačku ambasadu, a takođe će u daljoj proceduri urgentno biti angažovana i Komisija za zaštićene zone, čiji je član Eparhija Raško-prizrenska.

Veoma je važno u saradnji sa OEBS-om i kancelarijom EU utvrditi tačno sve činjenice i projekat konzervacije ruševina hrama vratiti u okvire zakona. U protivnom svaki dalji radovi na ovoj lokaciji bili bi nezakoniti, upozorava Eparhija. Crkva Sv. Nikole istraživana je još od 50-tih i 60-tih godina prošlog veka i tu su pronađeni brojni natpisi i elementi kamene plastike koji jasno ukazuju na poreklo hrama i njegov stil.

U okvirima hrama pronađeni su i brojni grobovi, koji su u međuvremenu otvarani i kosti odnošene u Prištinu bez ikakvog obaveštavanja SPC. Odlučan stav Eparhije jeste da se bilo kakvi konzervatorski radovi, kao i prezentacija ove baštine, može raditi jedino uzimajući u obzir dosadašnje arheološke radove i u punoj saradnji sa eminentnim srpskim ekspertima koje će angažovati Eparhija Raško-prizrenska.

Apsolutno je neprihvatljiva i kontraproduktivna bilo kakva politizacija pitanja kulturne baštine, a pogotovo jednostrano menjanje istorijskih činjenica, ističe se u saopštenju.

DOGRAĐEN U VREME DESPOTA STEFANA LAZAREVIĆA

Taj je hram, kako se podseća u saopštenju, podignut sredinom 14. veka i bio je dograđen u vreme despota Stefana Lazarevića i posle 1455. godine. Po svemu sudeći, kasnije je pod osmanskom vlašću pretvoren u džamiju, da bi objekat posle bio srušen u zemljotresu i ostao u ruševinama do današnjih vremena, kao i ostaci grada koji je ubrzo zapusteo.

Kao i velike nemanjićke zadužbine (13. i 14. veka) Sopoćani, Arilje, Visoki Dečani, novobrdska crkva Sv. Nikole građena je u romaničkom stilu bazilike i do pada Novog Brda pod osmansku vlast bila je glavno pravoslavno bogoslužbeno mesto.

Nedaleko od ovog hrama nalaze se ostaci gradske rimokatoličke crkve tzv. Saške crkve, koja je dobila naziv po rudarima Saksoncima (Sasima), koji su pored dubrovačkih trgovaca i domaćeg srpskog stanovništva činili deo bogatog i raznolikog kulturnog i verskog mozaika srednjovekovnog Novog Brda, kao jednog od najznačajnijih gradova srednjovekovne Srbije.

(Telegraf.rs)