Pogled antičke Mona Lize skrivao se u Dionisovoj vili, pod stopalima moćnika (FOTO)
Sepforis je drevni grad u blizini Nazareta u kojem je odrastao Isus Hrist. Veliki je važan trgovački centar u antici, a posebno se razvio u periodu II-IV veka. U njemu je otkrivena Dionisova vila u kojoj se nalazi banketna sala na čijem je podu veličanstveni mozaik
Grad Sepforis je tokom antike bio poznat kao biser Galileje, drevne regije koja se danas nalazi na teritoriji severnog Izraela, njena prestonica i prva prestonica Iroda Antipe koji nam je svima poznat po zlu zbog događaja opisanih u Novom zavetu.
Bio je to bogati jevrejski grad sagrađen u skladu s tada prevlađujućim grčko-rimskim stilom, centar trgovine u celoj toj oblasti, u čijoj se blizini nalazi i Nazaret u kojem je odrastao Isus Hrist. Postojao je još tokom helenističkog periodu u II veku pre nove ere, ali se dobrano razvio tek pod Irodom koji je pokrenuo veliki građevinski poduhvat sličan onome koji je njegov otac izvodio u Jerusalimu.
Zbog toga se veruje da postoji šansa da je Isus pre objave svog porekla, budući da je bio tesar, verovatno boravio i radio u Sepforisu koji je od Nazareta udaljen tek oko šest kilometara.
Ne zna se tačno kada je sagrađen teatar, ali moguće je da se to desilo tek tokom druge polovine I veka, možda čak i početkom II. Tako da su verovatno tek Rimljani doveli Sepforis na njegov vrhunac, kada se u njega slilo more legionara, kada su na sve strane nicali hramovi, vile i privatne kuće sa zidovima oslikanim freskama te podnim i zidnim mozaicima, sa privatnim kupatilima.
Jedno od najznačajnijih arheoloških nalazišta jeste rimska vila sa veličanstvenim mozaikom na podu banketne sale; stručnjaci ovu zgradu danas zovu Dionisova vila pošto se veći deo scena prikazanih na tim mozaicima bavi legendama i mitovima vezanim za tog grčkog boga.
Na dva kraja ove sale nalaze se dva mozaička portreta dve različite žene. Jedna nije baš najsrećnije izvedena, a i stradala je u strašnom zemljotresu koji je razorio Sepforis 363. godine.
Sa druge strane, međutim, nalazi se žena koju su arheolozi i istoričari prozvali "Mona Liza iz Galileje" zato što je veština kojom je izrađena neverovatna.
Žena je prelepa, izrađena je od tesare (malih prefabrikovanih kockica) što je autoru omogućilo kvalitetno detaljisanje i stvarniji konačni proizvod, i čovek ne može da se otme utisku da je postojao ljudski model po kojem je umetnik izradio ovo remek-delo antike.
Stručnjaci veruju da je mlada žena u pitanju zapravo predstava boginja Venere, ali to je daleko od sigurnog.
Inače, sudbina Sepforisa nije bila slavna. Iako je stradao u pomenutom zemljotresu, grad se oporavio i razvijao sve do VII veka i kraja vizantijske prevlasti; bio je obrazovni centar, u njemu su živeli i hrišćani i Jevreji, možda je imao čak i 30.000 stanovnika.
Nakon dolaska Arapa, iz raznih razloga, Sepforis, odnosno Safurija, vremenom biva sveden na selo. Selo je bilo mahom naseljeno Palestincima, koji su na kraju Arapsko-izraelskog rata 1948. godine izbegli.
(O. Š.)