Hrvati proveravali šta bi se desilo da sutra izbije rat: Situacija kod njih daleko od dobre

A. P.
Vreme čitanja: oko 3 min.

Hrvatska ima 2.040 skloništa za građane. Ona se nalaze u sto gradova i opština, 2007 se nalazi u 77 gradova, a 33 skloništa su na području 23 opštine. Hrvatska ima 428 opština i 127 gradova i iz toga proizilazi da 405 opština i 50 gradova, nemaju skloništa

Foto: Shutterstock

Ako dođe do rata situacija u Hrvatskoj nije dobra, što se tiče broja mesta u skloništima. Kako prenosi portal Net, u skloništima u Hrvatskoj ima mesta za manje od deset odsto stanovništva.

U ukupno 2.040 skloništa, s koliko ih raspolaže, Hrvatska može smestiti manje od deset odsto svog stanovništva, otkriva izveštaj Državne kancelarije za reviziju o upravljanju i korištenju skloništa za građane.

Ta skloništa imaju kapacitet za 368.000 građana što je 9,5 odsto stanovništva prema popisu iz 2021. godine. Više od tri četvrtine skloništa, njih 1.637, nalazi se u 14 najvećih gradova, a najviše ih je u Zagrebu i u njih se može smestiti 168.000 stanovnika glavnog grada. Gradovi obuhvaćeni revizijom upravljaju s 476 skloništa, od čega ih je 170 dato na korištenje.

Kao primer dobre prakse, revizija je navela Finsku, koja uz Švajcarsku ima najviše izgrađenih skloništa u Evropi. Njena javna skloništa mogu prihvatiti više od 4,5 miliona od ukupno 5,6 miliona građana, a prema potrebi u njih se može smestiti i celokupno stanovništvo države. Finski zakoni, pak, kažu da svaka građevina veća od 1.000 kvadratnih metara mora imati sklonište.

Hrvatska je, navodi se u izveštaju, kilometrima daleko od finskog standarda, ona ne zna broj, ni stanje svojih skloništa, njeni zakoni ne definišu šta se misli pod javnim skloništem. Još krajem 1998. opštinama i gradovima ukinuta je obveza izgradnje javnih skloništa, a kasnije i obveza investitorima da pri gradnji stambenih i poslovnih zgrada, grade i skloništa.

Investitorima koji iz određenih razloga nisu bili obvezni graditi sklonište, ukinuta je i obveza da na to ime plate doprinos za njegovu izgradnju. Revizija je utvrdila i da je Zakon o sistemu civilne zaštite, koji je na snagu stupio 2015, propisao da opštine i gradovi preuzimaju upravljanje i održavanje javnih skloništa na svom području, ali nije utvrdio šta se podrazumeva pod javnim skloništem.

Državna uprava za zaštitu i spasavanje, koja je tada bila nadležna za sistem civilne zaštite, nije im izdala uputstvo o tumačenju javnih skloništa i načinu preuzimanja poslova, zbog čega za reviziju nije bilo moguće utvrditi koja skloništa bi trebala biti u njihovoj nadležnosti.

Zbog svega toga, gradovi su različito postupali sa skloništima, s tim da se javio i problem upravljanja skloništima u stambenim i stambeno poslovnim zgradama kod kojih najčešće nisu rešeni imovinsko-pravni, odnosno vlasnički odnosi.

Ne zna se broj ni stanje skloništa

Vlada je 2019. donela Procenu rizika od katastrofa za Hrvatsku, ali u tom dokumentu nisu predviđeni rizici koji mogu nastati ratnim delovanjem i terorizmom i nema propisanih obaveza i tehničkih normativa za izgradnju skloništa. Državni plan delovanja civilne zaštite, donesen u septembru 2023. i drugi planski dokumenti doneseni na državnom nivou, skloništa više ne spominju kao objekte koji se koriste za sklanjanje stanovništva.

Ukrajinci tokom raketiranja sklonište traže u stanicama podzemne železnice Foto: Tanjug/AP

Vođenje evidencije skloništa nije propisano ni za opštine i gradove koji su ih preuzeli. Zbog navedenog, MUP ne raspolaže podacima o broju i stanju skloništa i drugih objekata za sklanjanje stanovništva u velikim nesrećama i katastrofama, stoji još u izveštaju.

Prema prikupljenim podacima iz septembra 2023, Hrvatska ima 2.040 skloništa za građane. Ta se skloništa nalaze u 100 gradova i opština, 2007 se nalazi u 77 gradova, a 33 skloništa su na području 23 opštine. Ako se uzme u obzir to da Hrvatska ima 428 opština i 127 gradova, iz toga proizilazi da 405 opština i 50 gradova, nemaju skloništa.

Revizija je u upravljanju i korištenju skloništa utvrdila niz propusta i nepravilnosti, pa je izdala 158 naloga i preporuka za njihovo uklanjanje. Uz ostalo, preporučila je detaljni pregled i kontrolu javnih skloništa u vlasništvu i suvlasništvu gradova, ažuriranje evidencije skloništa, objavu informacija o njima na mrežnim stranicama gradova, kao i o aktivnostima za zaštitu i spasavanje građana u slučajevima velikih nesreća i katastrofa, kao i otklanjanju posledica terorizma i ratnih razaranja.

(Telegraf.rs)