Čudotvorna ikona, pred kojom se Stefan Dečanski pomolio uoči velike bitke, i dalje se čuva u jednoj crkvi: Sagradio ju je deda Svetog Save

Kako su jedna crkva i ikona uticale na putanju Nemanjića

Srpski kralj Stefan Uroš III Dečanski uoči bitke kod Velbužda, pričestio se i molio pred ikonom Svetog Đorđa u Starom Nagoričinu, u današnjoj Severnoj Makedoniji. Poveo je vojsku i ostvario najznačajniju pobedu.

Bitka kod Velbužda počela je u subotu, 28. jula 1330. godine, u 7 sati izjutra, između trupa kraljevine Srbije predvođenih kraljem Stefanom i njegovim sinom mladim Dušanom (kralj 1331—1346, car 1346—1355) s jedne i trupa carevine Bugarske predvođenih carem Mihajlom III Šišmanom s druge.

Preporučujemo

Povod za bitku bio je pokušaj kralja Stefana da predupredi spajanje bugarske vojske s vizantijskom i njihov zajednički napad na Srbiju, a okončala se pogibijom Mihajla Šišmana i potpunim porazom bugarskih snaga, u kome se posebno istakao mladi kralj i prestolonaslednik Dušan. Direktne posledica bitke bila su manja teritorijalna proširenja Srbije (dobijanje Niša i postavljanje maloletnog Stefanovog sestrića Jovana Stefana na bugarski presto, ali su njene dugoročne posledice bile daleko značajnije, piše Nacionalna geografija.

Njome je u samom začetku uništen vizantijsko-bugarski savez uperen protiv Srbije, pošto je vizantijski car Andronik III svoju vojsku, koju je trebalo da spoji sa bugarskom, nakon vesti o njenom porazu, okrenuo na drugu stranu i napao obezglavljenu Bugarsku.

Srbija je nakon bitke postala najmoćnija sila na Balkanskom poluostrvu i bio joj je otvoren put ka osvajanju celokupne Makedonije.

U SLAVU MILUTINOVE POBEDE NAD TURCIMA

Manastir Svetog Đorđa se nalazi u selu Staro Nagoričane, u severoistočnoj Makedoniji, 13 km istočno od Kumanova, na padinama Kozjaka. Prvobitnu crkvu, koja potiče iz 1071. godine, prema verovanju je izgradio vizantijski car Roman IV Diogen, deda Sv. Save po majčinoj liniji. Kao jednu od svojih mnogobrojnih zadužbina, kralj Milutin je crkvu u potpunosti obnovio 1313. godine, u slavu svoje velike pobede nad Turcima.

Sama crkva Svetog Đorđa u Starom Nagoričanu je pokrivena kamenim pločama i danas je dobro očuvana, a njen originalni živopis spada među najbolje rađene u tzv. vardarskom stilu. Posle poraza i pogibije u bici kod Velbužda (1330) u manastirskoj crkvi je sahranjen bugarski car Mihajlo III Šišman (1322-1330).

U manastiru Gračanici, anđeli po blagoslovu Hrista, donose krunu, a u Nagoričanu, patron hrama, Sveti Đorđe, daruje kralju mač, kao uzdarje za prinetu zadužbinu. Što se tiče stava i odeće ktitora, oni su bliski onima u manastirima Studenici i Gračanici. Ktitorsku predstavu u Nagoričanu izdvaja gest patrona hrama Svetog Đorđa, kome kralj predaje crkvu. On se okreće ktitoru sa podignutom desnicom, a u levoj drži mač i predaje ga kralju.

Taj gest se povezuje sa pobedom nad Turcima iz godine izgradnje hrama u Starom Nagoričanu, o čemu svedoči uklesani natpis u kamenu o gradnji. Bilo da je crkva bila podignuta kao ispunjenje zaveta datog pred bitku, bilo u znak zahvalnosti zbog pobede, kralj Milutin je ovde prikazan u trijumfu. Tu nema oubičajenog postupka u kome ktitora sa modelom Hristu privodi Bogorodica ili patron hrama. Pored kraljevskog para, u okviru ktitorske kompozicije su predstavljeni sveti car Konstantin i njegova majka Jelena. Ovde su prikazani i sveti ratnici koji su postradali za hrišćanstvo.

VIDEO: Ne samo prva i druga, postojalo je ravno pet kosovskih bitaka

(Telegraf.rs)