UPOZNAJTE BEOGRAD: Prestonica leži na čak 29 brda i brežuljaka (FOTO)

Da li i vi živite na Stojčinom, Orlovom, Maleškom, Belom, Žutom ili Erinom brdu? Pogledajte na kojim smo sve brežuljcima gradili kuće i po kojim ličnostima smo nazivali delove grada

Jovan Cvijić je rekao da su "Srbi svoju kuću izgradili na drumu", a mi imamo da dodamo da su Beograđani svoje gradili na brdima i brežuljicima. Osim osam najpoznatijih bregova, malo ko zapravo zna da prestonica Srbije leži na čak 29 brežuljaka.

Preporučujemo

Nažalost, istorija, ali ni hroničari nisu uspeli da sakupe i za mlade naraštaje sačuvaju podatke o imenima i priči baš svakog od ovih brežuljaka, pa danas ne znamo ko su bili Era, Niko, Milić ili Mitar, kao ni zašto su nam delovi grada dobili imena baš po petlovima i labudovima.

PETAO I LABUD

Na 205 metara nadmorske visine, na samom ulazu u Beogradu, leži Petlovo brdo. Oivičeno je Mrakovačkom ulicom, zatim Rasinskom, Tuzlanskom i Ulicom Omladinsko šetalište. Stariji žitelji nekada daleke periferije grada, reći će vam da je ono dobilo ime  po nekom petlu, ali tačnih podataka nema.

Za Labudovo brdo postoji sijaset priča mada se poreklo imena, ipak, ne zna. Smešteno je između Gočke ulice, ulice Serdara Janka Vukotića i Jedanaeste krajiške divizije. Da li su novodoseljenim građanima soliteri iz daljine izgledali kao beli labudovi ili je život u njima labudova pesma, nije poznato. Najverovatnije je da su prihvatili šifru pod kojom je urađen projekat Aleksandra Đokića, arhitekte, i saživeli se sa nazivom Labudovo brdo.

Za Maleško brdo koje može da se nađe na kartama s početka XX veka, isto tako nema podataka. Nalazi se u stvari na padini Vračarskog visa, iznad današnje raskrsnice "Mostar", preko puta beogradske pivare. Na njemu se nalaze nova zdanja i nekoliko bolnica.

Sa platoa spomenika Neznanom junaku na Avali vidi se Vodičko brdo. Između Vinče i Ritopeka proteglo se Starac-Vasino brdo, na visini od 209 metara. O Stanovačkom brdu između Višnjice i sela Slanci nema drugih podataka osim pomena na karti iz 1906. godine. Kao što nema pomena ni o Lisastom brdu iznad sela Leštana, zatim o Lozovičkom brdu koje se nalazi nedaleko od Boleča na visini od 209 metara i Moračkom brdu koje susrećemo ispred Umke ako idemo iz Beograda.

SULEJMAN-PAŠA

Dobilo je naziv u vreme Prvog srpskog ustanka, preciznije posle ubistva Sulejman-paše, beogradskog vezira, 1807. godine. On je, napuštajući Beograd sa celom svojom pratnjom, naslućujući namere ustanika, hteo da zavara trag. Umesto da krene Carigradskim, on se zaputio Kragujevačkim drugom, a zatim jednim poprečnim putem preko brda koje je bilo pod retkom šumaricom, želeći da izbije na Carigradski put, ali Karađorđevi ustanici su ga pratili, a kad je došao do nekog istočnika ubili su i njega i njegovu pratnju. Brdo kojim je hodio paša nazvano je Pašino brdo, a izvorište Pašina česma.

Kasnije će Menka Veljković, pišući o ulici Vojvode Stepe u knjizi "Prilozi za poznavanje gradova u našoj zemlji", objavljenoj u Beogradu 1931. godine reći da će izgradnja naselja Vojvode Stepe na Pašinom brdu, početi 1922. godine:

"Kuće su male i bez sprata, od slabog materijala većinom pravljene od nestručnjaka i bez plana. Podignute su na brzu ruku, izvesno će u skorom vremenu ustupiti mesto velikim zgradama, kada ovo predgrađe bude sastavni deo Beograda. Stanovnici su radnici, činovnici, zanatlije i trgovci. Ima dosta bakalnica, hlebarnica i piljarnica… Ovo brdo je inače, oivičeno Kragujevačkim drumom, zatim ulicom Vojvode Gligora sa juga i jugozapada, čuburskim potokom sa severa i severozapada, ulicama Vojislava Ilića i Grčića Milenka sa istoka".

I danas neke od ovih ulica nose ista imena. Visina Pašinog brda, koje se dvadesetak godina posle drugog svetskog rata zvalo Lekino brdo, jeste 151 metar.

ERINO, NIKINO I ŽUTO BRDO...

Preciznih podataka o Erinom brdu, visokom 280 metara, koje se nalazi iznad Grocke, nema. Kao što nema ni zanimljivosti o Golom brdu, visina 248 metara, koje se proteglo između Velikog Mokrog Luga i Kumodraža. Ni Veliko brdo, visina 201 metar, nije zavredilo pažnju hroničara. Sasvim je mogućno po veličini kao što se pretpostavlja da je Belo brdo na visini od 252 metra iznad Ritopeka, zračilo nekom belinom.

Iznad sela Sinovec i Gradine na obali Dunava upisano je u starim kartama Nikino brdo. Njegova visina je, prema podacima geodetske uprave Beograda, 257 metara. Bližih podataka ko je bilo Niko ili Nika – nema. Nema podataka ni o Žutom brdu koje se nalazi južno od Velike Moštanice na visini od 200 metara nadmorske visine.

(M. Stojanović / Izvor: Politikin Zabavnik, brojevi 1869 i 1870 (1987), staribeograd.com)