Dani Beograda obeležavaju se od 16. do 19. aprila kao podsećanje na dva datuma

Dani Beograda prihvaćeni su kao podsećanje na dva važna datuma iz prošlosti prestonice, a to su 16. april 878. godine kada je Beograd prvi put pomenut pod njegovim današnjim slovenskim imenom, kao i na 19. april 1867. po gregorijanskom kalendaru, kada je knez Mihailo primio ključeve grada od Ali Riza paše.

Vatikanski arhiv sačuvao je akt datiran 16. aprila 878, u kojem stoji da papa Jovan VIII obaveštava bugarskog kneza Borisa, da je otac Sergije, zbog nemoralnog, poročnog života, razrešen dužnosti beogradskog episkopa (Episcopatus Bellogradensis). Uklonjen je dakle sa pozicije prve ličnosti Crkve u Beogradskoj eparhiji.

Preporučujemo

Pošto je u navedenom dokumentu pomenuto slovensko, savremeno srpsko ime grada, iako u latinskoj formi, taj akt prvi je, koliko se zna, pomen Beograda pod njegovim današnjim imenom.

Tokom istorije, Beograd je bio znan pod imenom Singidun(um). Taj, izvorno keltski (galski) naziv, preuzeli su potom Rimljani. Rimska vlast na ovom prostoru stabilizovana je tek u vreme Oktaviana Avgusta (63. p. n. e. - 14) negde tokom treće decenije prvog veka pre n. e.

Koju deceniju potom ustrojena je rimska provincija Mezija u čijem sastavu se nalazio i današnji Beograd. Važniji, i bitno veći gradovi u rimskom periodu bili su Sirmium, današnja Sremska Mitrovica i Viminacium, danas Kostolac.

Grad je po podeli carstava ostao sastavni deo istočnog, u istoriografiji znanog kao vizantijskog carstva.

Osvajali su ga Huni 441. godine, Germani (Gepidi, Ostrogoti), Avari i drugi. Justinijan ga je utvrdio 535, u sklopu njegove strategije izgradnje utvrđene granice, limesa, prema varvarima sa severa.

Sloveni, po istorijskim izvorima, zaposedaju prostor ovog dela podunavlja oko 630. godine.

Posle naziva Singidun(um) grad je bio znan i kao Alba Greka, Alba Bulgarika, Fehervar, Vajsenburg, Kastelbianko, Veligradon, Nandorfehervar, Daur ul dzihad, Belgrat.

Papa Jovan VIII, nalazio se na stolici rimskih episkopa od 872. do 882. kao, zvanično, 107. (ili 106.) naslednik Svetog Petra.

Nije bio posebno srećne ruke, osim na polju administracije. Njegov pontifikat poklapao se sa agresivnim prodorima muslimana Arabljana, Saracena, na prostor Italije. Rimska Crkva bila je primorana da im zlatom plaća kakvu takvu slobodu.

Zaslužan je međutim za hristijanizaciju Slovena. Potvrdio je prethodno postojeću dozvolu bogosluženja na slovenskom jeziku njegovog prethodnika pape Hadrijana II. Upravo on je zaštitio slovenskog apostola Metodija koji je zajedno sa Ćirilom širio hrišćanstvo u Moravskoj, pošto su ga zatočili Nemci, Bavarci. Usmerio ga je da dalji misionarski rad nastavi među Južnim Slovenima.

Dani Beograda obeležavaju se i kao vid podsećanja da je 19. aprila 1867, gledano po gregorijanskom kalendaru, knez Mihailo primio ključeve grada od Ali Riza paše, dotadašnjeg zapovednika turskog garnizona. Odrednica grad podrazumevala je tada, kao i ranije, tvrđavu.

Važnost tog čina danas je teško dočarati. Dovoljno je naglasiti da su predaju utvrđenih gradova, što je bio izuzetan diplomatski uspeh kneza Mihaila, onadašnji Srbi doživljavali kao konačni odlazak Turaka.

Do tada, turske posade nalazile su se, osim u beogradskoj tvrđavi, i u Smederevu, Kladovu, tvrđavi Soko na Drini, u Užicu, Šapcu. Istina, i potom je, do 1876. njihova zastava isticana je nad tvrđavom.

Beogradom su Turci vladali od 1521. izuzev između 1718. i 1739. kada se nalazio pod vlašću Habzburga.

Na mestu gde je Ali Riza paša predao ključeve beogradskog utvrđenja knezu Mihailu, na Kalemegdanu, podignuta je 1967. o stogodišnjici, prigodna ploča, rad vajara Mihaila Paunovića, oblikovan na osnovu savremenog crteža Adama Stefanovića, koji je prisustvovao svečanom događaju 1867. godine.

Grad Beograd usvojio je 26. decembra 2002. godine odluku da se nadalje svake godine obeležavaju Dani Beograda prigodnim manifestacijama i priznanjima zaslužnim građanima.

(Telegraf.rs/Tanjug)