Obišli smo Konak kneza Miloša na Sretenje: Nekada je tu odmarao srpski vladar, sada su ostala sećanja ustanika

Dan državnosti Srbije biće upamćen i po Sretenjskom ustavu

Karabini, puške, revolveri, bajoneti, narodne nošnje, umetničke slike... prizori koji su nas zatekli u prostorijama Konaka kneza Miloša i koji verodostojno oslikavaju period borbe srpskog naroda za oslobođenje, u znaku Dana državnosti u narodu poznatijem kao Sretenje. Nekada je predstavljao odmaralište za srpskog vladara tokom njegovih poseta Beogradu, a sada čuva sećanje na period ustanaka u Srbiji.

Preporučujemo

Jutro je bilo vedro i sunčano u Topčiderskom parku. Kolone ljudi, roditelja sa decom, polako su prilazile ulaznim drvenim vratima konaka. Posetilaca je bilo puno, kako samih Beograđana, tako i ljudi iz ostatka Srbije. A, unutra kada smo ušli, zatekla nas je predivna izložba. Same prostorije konaka kao da su sačuvale "duh vremena" Srbije iz 19. veka. Vremena, kada su ljudi na ovim prostorima, podigli ustanak protiv turskih dahija, u nadi i želji da će da se oslobode viševekovne Osmanske imperije i da će najzad povratiti zemlju.

Svi rekviziti se nalaze iza stakla, naročito karabini i puške, dok sačuvano drveno stepenište koje "krcka" prilikom hoda, deluje kao da se knez Miloš još uvek nalazi negde gore u prostorijama konaka i danas bezbedno posmatra....

Izgrađen 1831. godine kao glavni deo dvorskog kompleksa u Topčideru, Konak kneza Miloša svojom strukturom, neoklacističkim elementima na fasadama i bogatom unutrašnjom dekoracijom u stilu osmanskog rokokoa, spada u reprezentativne rezidencije kakve su u to vreme podizali visoki zvaničnici Osmanskog carstva. Kao i konak kneginje Ljubice, ovaj konak je građen po projektu glavnog državnog arhitekte Hadži Nikole Živkovića i svedočanstvo je o evropskoj arhitekturi u glavnim centrima Osmanskog carstva.

Obe zgrade su prve koje su podignute od cigle i u svoje vreme su predstavljale najlepše zgrade u Beogradu. Istovremeno , obe predstavljaju poslednje primere balkanske osmanske arhitekture u Beogradu u kome će ubrzo, sa snaženjem srpske države, preovladati evropska kultura i način života.

Kustos i istoričar, Boris Marković kaže za Telegraf.rs da je ovaj konak predstavljao odmaralište za kneza Miloša i da je on u njemu redovno svraćao i odmarao, kad god bi službeno putovao u Beograd.

- Konak kneza Miloša predstavljao je jedan od beogradskih dvorova koji je podignut 1831. godine. Za njega je on značiju odmaralište i knez Miloš je boravio u ovom konaku kad god bi bio u poseti Beogradu. U narednom periodu on je bio proširen i preuređen sa ovim parkom koji se nalazi ispred konaka. Postao je jedan od najvećih izletišta Beograđana u periodu kraja 19. i početkom 20. veka - objašnjava Marković.

On smatra da Konak kneza Miloša svedoči o srpskoj istoriji tokom prvog i drugog srpskog ustanka, sve do Majskog prevrata, kada je dinastija Obrenović otišla u političku istoriu i zaborav.

- Danas konak kneza Miloša predstavlja deo Istorijskog muzeja Srbije i u njemu se nalazi  stalna postavka posvećena srpskoj nacionalnoj revoluciji. Posetioci mogu da se upoznaju sa srpskom istorijom tokom I. i II. srpskog ustanka, kao i sve faze političkog života u 19. veka, sve do 1903. godine, kada je dinastija Obrenović napustila istorijsku scenu - Majskim prevratom. Tako da je ovaj konak mesto gde može da se na originalan način obeleži Dan državnosti, jer se u ovom konaku nalazi oružje ustanika iz oba srpska ustanka, zatim oružje vožda Karađorđa, njegovi portreti i umetničke slike bitaka koje su proslavile srpski narod. Takođe, u konaku se nalazi i Vojvodska zastava koju su ustanici nosili i još mnogo toga što nam govori o toj slavnoj epopeji - kaže Boris Marković.

Što se tiče samog Dana državnosti, on će u Srbiji biti upamćen kao dan kada je počela borba protiv tuskih dahija u Srbiji. Takođe, to je i dan kada je donet Sretenjski ustav, koji je u to vreme važio za jedan od najdemokratskijih ustava u svetu i koji je prvi put predviđao trodeobu podelu vlasti na zakonodavnu, sudsku i izvršnu.

- Mi Dan državnosti proslavljamo na jedan specifičan način, kao dan kada je vožd Karađorđe bio proglašen za predvodnika srpskog ustanka u Orašcu. Simbolički taj dan predstavlja početka borbe protiv turskih dahija. To će se kasnije pretvoriti u nešto što mi nazivamo "srpska nacionalna revolucija", odnosno borba za srpsku državu.  Što se tiče, samog Sretenjskog ustava, on je donet upravo na ovaj dan, 1835. godine kao ustav koji je u to vreme važio kao izrazito liberalan, i koji je bio izrazito demokratski i koga je pisao zemunčanin Dimitrije Davidović. Međutim, Sretenjski ustav je važio samo 55 dana. Razlog njegovog ukidanja leži u činjenici da velike sile nisu blagonaklono gledale da u ustavu jedne vazalne države kakva je bila kneževina Srbija ima toliko  liberalnih načela. Sa druge strane, ruku na srce, u većinskoj nepismenoj Srbiji pitanje je uopšte kako bi takav ustav mogao da zaživi - zaključuje Marković.

(Telegraf.rs)