Stari Beograd u boji: Retko viđeni snimci nekog američkog turiste koji je posetio naš glavni grad u proleće 1961. godine

Otvorena i nesvrstana Jugoslavija, socijalistička i ne-totalitarna zemlja, privlačila je veliki broj stranih posetilaca i bila svojevrsni hit među progresivnim snagama u svetu. Jedan od tih stranih posetilaca, Amerikanac, srećom je poneo sa sobom kameru

U vreme Hladnog rata, Jugoslavija nije bila ni jednoj ni na drugoj strani. Bila je nesvrstana socijalistička zemlja, sa sistemom radničkog samoupravljanja i tržišne privrede koji je bio dramatično drugačiji od onoga koji je vladao u ostalim socijalističkim državama, koje su bile sovjetski sateliti.

Kao takva, Jugoslavija je bila otvorena prema svetu; generacije Jugoslovena odrastale su na američkim filmovima i crtaćima koji su se prikazivali na našim televizijama i u našim bioskopima, kao i na američkoj muzici, koja se mogla čuti svuda. Sve je to bilo suprotno iskustvu onih ljudi koji su živeli iza Gvozdene zavese, i koji su nas i naše pasoše posmatrali sa velikom zavišću. Prošlo vreme; sada je veći deo tih zemalja ispred nas, a neki čak i daleko ispred nas.

Preporučujemo

Ali takođe je ta i takva otvorena Jugoslavija privlačila veliki broj stranih turista iz kapitalističkih zemalja, kako iz Zapadne Evrope tako i iz Severne Amerike. Bili smo hit, jer nismo bili totalitarna zemlja, a pritom je postojala socijalna pravda, bez klasnih razlika.

Progresivne snage, posebno u Evropi, obožavale su Jugoslaviju i gledale na nju sa romantičarskim zanosom; najbanalniji primer koji nam u ovom trenutku pada na pamet, jeste scena iz Bergmanovog filma „Kroz mračno staklo“, koji je snimljen 1961. godine, a u kojem lik pisca Davida, kojeg tumači proslavljeni švedski glumac Gunar Bjernstrand, najavljuje porodici kratku posetu našoj zemlji (konkretno, Dubrovniku) u kojoj treba da drži predavanja. Takve sitnice neprimetno grade reputaciju i imidž napredne i pametne države.

Iste godine kada je izašao taj film, jedan američki turista načinio je ove kolor-snimke na ulicama Beograda, snimke koji su danas od neprocenjive vrednosti upravo zato što su jedinstveni. Pogledajte kroz ovaj prozor u prošlost, i uživajte.

VIDEO: Snimci američkog turiste načinjeni u Beogradu proleća 1961. godine

(P. L.)