GRAD MRTVIH: Parkovi u kojima se igraju naša deca leže na grobljima! (FOTO)

Koliko puta ste se prošetali Zelenim Vencem, Trgom Republike, Tašmajdanskim parkom, Studentskim parkom... a da niste ni znali da baš u tom trenutku gazite po nečijem lešu? Živimo i hodamo po gradu mrtvih, a da o tome ni nemamo pojma

Zvanične grobnice, posmrtni ostaci, zakopane građevine, urušeni mauzoleji su samo neki od istorijih tekovina koje je progutao beogradski afalt. Brojni parkovi, zgrade, vrtići, škole, bolnice i stambeni objekti leže na kostima Starih Rimljana, Jermena, jevreja, Turaka, Nemaca, i, naravno, Srba.

Preporučujemo

- U Beogradu je sahranjeno mnogo više ljudi nego što ima nas koji živimo u gradu – rekao je jednom prilikom Zoran Nikolić, novinar i publicista.

Ono što Beograđani često ne znaju je da su zaboravljena groblja rasuta svuda po gradu. Dok šetamo centralnim delovima grada gotovo smo uvek – na groblju.

Tako su Rimljani bili sahranjivani na današnjem Trgu Republike, ali i duž Simine i ulice Majke Jevrosime, ali i u okolini sadašnje Skupštine. Pored Bulevara kralja Aleksandra i u Palmotićevoj ulici pronađeno je mnogo rimskih grobova.

Turska groblja nalazila su se oko svake od džamija kojih je, prema različitim izvorima, bilo oko 70. Najveće tursko groblje nalazilo se na današnjem Studentskom trgu. Pored ulice Narodnog fronta, nekada Kraljice Natalije, nalazilo se i jermensko i jevrejsko groblje, iznad Zelenog venca bilo je mesto gde počivaju Srbi...

Da se Novo groblje (a koje je, kako stručnjci kažu, najveći muzej na otvorenom u gradu) nalazi u Ruzveltovoj ulici, znamo. Ali, jesmo li se nekada zapitali gde je "staro"?

Možda je najveće iznenađenje da je divni Tašmajdanski park, pored Studentskog parka, bio najveće srpsko groblje. Ovo je, po mišljenju mnogih stručnjaka, ujedno i najčudniji deo Beograda, jer čuva čitav jedan svet pod tankim slojem asfalta. Brojne lagume, katakombe, i ogromne pećine kriju se ispod površine ovog prelepog parka po kom nam često trče deca, gde se šetamo, zaljubljujemo i uživamo.

Na današnjem šetalištu počivali su pravoslavci, i tu je bila sahranjena elita ondašnje Srbije. Tu je bio Đura Jakšić, ili, recimo, Josif Pančić, sahranjen u posebnom kovčegu napravljenom od njegove, Pančićeve omorike.

Deo groblja bliži današnjoj zgradi RTS bio je odvojen za luterane, kako su ondašnji Beograđani zvali protestante, dok je oblast oko sadašnjeg restorana „Šansa“ bila odvojena za vojnike, nehrišćane, utopljenike i samoubice, kaže Nikolić. 

Tašmajdansko groblje se prostiralo duž Carigradskog druma od Takovske ulice do sadašnje zgrade Pravnog fakulteta, a mestimično je bilo ograđeno tarabama. Mesto za sahranu kupovalo se od crkve koja je u to doba bila ubedljivo najbogatija srpska ustanova u Beogradu. Na tašmajdanskom groblju poslednji su ukopani kralj Aleksandar Obrenović, po kome je ulica kasnije dobila ime, kao i njegova supruga kraljica Draga.

Zvanično, groblje je ugašeno 1927. godine i otvoreno je novo u Ruzveltovoj ulici. Posmrtni ostaci mnogih uglednih Srba onog vremena preneseni su na novu lokaciju, ali su mnogi ostali i danas, ispod jednog od najlepših šetališta prestonice. 

Tašmajdansko groblje dugo je ulici davalo sumoran izgled. Pokojnici su u pogrebnim kolima ispraćani iz starog dela varoši do Tašmajdana. Pogrebna povorka često je posustajala od pešačenja, a sveštenici su se obavezno vozili u fijakeru gotovo do samog groblja i tada bi stali na čelo povorke. Celim putem obavezno se svirao Betovenov marš. 

Pored Tašmajdanskog parka, pominje se Studentski park kao najveće tursko grbolje i Topličin venac, koji je nekada bio groblje austrougarskih vojnika poginulih u uličnim okršajima 1915. Spomen-česmom su na lokaciji podigle okupacione vlasti. Danas je tu park u kome je spomenik vojvodi Vuku.

Koliko ćete oprezno od sada šetati?

( Emilija Cvijanović)