Poslušajte "Marš na Drinu" u pop, rok, pank verziji! (VIDEO)

Kompozicija Stanislava Biničkog doživela je bezbroj neobičnih muzičkih obrada. Nastala je u čast pobede Srbije nad Austrougarskom u bici na Ceru. Slavila je hrabrost vojnika, kao i komandanta "Gvozdenog puka" Milivoja Stojanovića

"Marš na Drinu" verovano je jedna od melodija koju kako naši tako i strani muzičari najčešće "pozajmljuju". Kompozicija je delo Stanislava Biničkog (1872-1942). Stvorena je u slavu pobede srpske nad austrougarskom vojskom na Ceru, ali i u čast komandanta naše vojske, "Gvozdenog puka", Milivoja Stojanovića.

Preporučujemo

Kompozicija simboliše hrabrost Srba, koji su u Prvom svetskom ratu bili na strani saveznika, a posvećena je i borcima koji su poginuli u toj bici (16-19. avgusta 1914. godine). Pobeda malobrojne srpske vojske nad austrougraskom ujedno predstavlja i prvu pobedu savezničkih sila u Prvom svetskom ratu. Tekst za pesmu napisao je tek 1964. godine srpski novinar i pesnik Miloje Popović.

Binički, koji se 1914. zatekao u Valjevu sa Vrhovnom komandom, kompozijiju je stvorio upravo u tom gradu. Postoje zapisi da je doživela takvu popularnost, da su je izvodili orkestri savezničkih armija. Drinska divizija, koja je porazila Austrougarsku, uz zvuke "Marša na Drinu" 12. oktobra 1918. godine marširala je kroz tek oslobođeni Niš.

Tradicionalni srpski marš pušten je i kada je Ivi Andriću 1961. godine uručena Nobelova nagrada za književnost u Stokholmu. Švedskim i drugim skandinavskim izdavačima, ova kompozicija Biničkog činila se povezanom sa Andrićevim romanom "Na Drini ćuprija".

Najveća zabluda je da je na Bečkom Novogodišnjem koncertu 1987. godine izveden "Marš na Drinu" uz pljeskanje publike. Međutim, snimak koji je zbunio mnoge je samo vešta montaža. Svaki Novogodišnji koncert tradicionalno se završava kompozicijom "Radetski marš" Johana Štrausa (oca), i to je jedina kompozicija koju, ne samo na tom, već svim koncertima, publika proprati aplauzima. Dirigentska palica te 1987. godine bila je u rukama čuvenog dirigenta XX veka, Herberta Fon Karajana.

Ipak, iako nije doživela izvođenje na ovom koncertu, kompozicija je često obrađivana. Primera radi, "Marš na Drinu" je 1994. obradila i poznata slovenačka grupa "Laibach" koja je ponudila malo mračniju verziju ove pesme, jačeg zvuka. Obrada se nalazi na albumu koji je nazvan NATO (1994). Grupa "Ramstein" priznala je da su ovi muzičari imali uticaja na njihovu muziku.

Godine 1968. tada popularni nemački muzičar i kompozitor, Džejms Last, objavljuje svoju verziju "Marša na Drinu".

Kompoziciju je obradio i britanski pop sastav "The Shadows". Ove muzičare, koji su bili popularni 50-ih i 60-ih godina, smatrali su pretečom Bitlsa.

Njima se pridružila i švedska rok grupa "Spotnicks" koja je obradila 1966. godine. Skrenuli su pažnju na sebe omotom svog prvog albuma, za koji su se slikali u odeći za astronaute.

Na proslavi Pravoslavne nove godine koju je organizovao Vuk Jeremić, koji je tada predsedavao Generalnom skupštinom, u sedištu Ujedninjenih nacija, nastupio je hor "Viva Vox", a izveo je, između ostalog i "Marš na Drinu".

Izvođenje je izmamilo aplauz i generalnog sekretara UN, Ban Ki-Muna, koji se zbog istog kasnije izvinio. Razlog je bilo protestno pismo koje su predstavnici Bosne i Hercegovine poslali, a u kojem su naveli da su razočarani i veoma uvređeni zbog izvođenja ove "ozloglašene" i "napadačke" nacionalističke pesme.

"Marš na Drinu" obradio je i Čet Etkins, američki gitarista i muzičar. Kompoziciju je, po notama Biničkog, izvela i Beogradska filharmonija 2009. godine na Koncertu zahvalnosti. Na novogodišnjem koncertu Hora i simfonijskog orkestra Radio-televizije Srbije jednom prilikom učestvovao je i Bora Dugić, koji je pojedine deonice izveo solo.

U svom stilu, obradio ju je i Džoni Štulić, frontmen grupe "Azra", ali i Radomir Mihailović Točak, gitarista i kompozitor grupe "Smak".

Možete je čuti i u izvođenju stotinu truba, ali i kao obradu bluz-rok benda "Jokers".

Popularnost "Marša na Drinu" doprinela je da po njoj bude nazvan film Žike Mitrovića, posvećen pobedi srpske vojske u Cerskoj bici. Osim što je kompozicija nastala u Valjevu, i veći deo ovog filma, koji je nastao 1963. godine, takođe je sniman u tom gradu, u Tešnjaru, čuvenoj trgovačkoj staroj čaršiji.

Zanimljivo je spomenuti i da je devedesetih godina, kad je birana himna Srbije, predložena upravo i kompozicija "Marš na Drinu". Iako su je građani na referendumu izglasali kao potencijalnu himnu, to nikada nije zvanično postala.

(Marija Stojanović)