STRAVA I UŽAS: Na današnji dan pre 72 godine Nemci u Kraljevu ubili 2.190 civila!
U zajedničkoj akciji četnika i partizana ubijeno 14, a ranjeno 10 nemačkih vojnika. Vermaht u znak odmazde ubija 2.190 žena, dece i staraca. Genocidno streljanje počelo 15. a završeno 20. oktobra
U noći između 15. i 16.oktobra 1941. godine Nemci su u znak odmazde streljali 2.190 staraca, žena i dece, jer su četnici i partizani u zajedničkoj akciji ubili 14 vojnika Vermahta.
Streljanja su se dogodila zbog ustaničke aktivnosti u okolini grada, odnosno kako bi se terorom deblokirao grad.
Masakr u Kraljevu je koincidirao s mnogo poznatijim masakrom u Kragujevcu. Zbivanja u Kraljevu su godine 1975. poslužila kao podloga za igrani film "Crvena zemlja".
Kako je Aprilski rat imao karakter nedovršenog rata u slobodarskoj svesti srpskog naroda, usledilo je formiranje dva pokreta otpora nemačkoj okupaciji.
U telegramu višoj komandi Vilhelm List, vojni zapovednik Jugoistoka, 13. septembra 1941. saopštava: „Ustanovljena je veza između ustanika, koje zapovednik Srbije naziva „komunistma" i četnicima".
Poslednji dan streljanja bio je 20. oktobar. Članovi Vatrogasnog društva, kontrolisanog kretanja i pod sumnjom nemačkih vlasti od izlaska njihovih kolega iz Kraljeva, koji su preko Ibarskog mosta na prevaru kao vatrogasni orkestar prošli pored nemačkih straži, 27. septembra 1941. ka odredu na Goču, prema naređenju Komandanta Mesta, određeni su da posle streljanja sahranjuju žrtve.
Iza masovnog zločina, čitav prostor lagera zasut je krečom. Mnoge porodice izgubile su više svojih članova u oktobarskom streljanju (Blažići, Dimitrijevići, Radomirovići, Markovići, Obradovići, Petrovići...). Duboko, kao beleg, sećanje na žrtve streljanja ostalo je u svesti naraštaja, porodica, sugrađana.
Potraga za „ljudskim likom i imenom žrtve" vodila je ka ukupnom broju od 2.190 streljanih u lageru, ispod koga ne treba ići u daljim istraživanjima.
Zahvaljujući sačuvanim primarnim izvorima, svedočenjima savremenika, višegodišnja istraživanja su utvrdila da je streljano najmanje 2.190 civila, među kojima je bilo i dece, žena i staraca. Značajnije od do sada utvrđenog broja je činjenica da je iza svake cifre jedno ime i prezime, za većinu sa podatkom o mestu rođenja, imenu oca, zanimanju i mestu zaposlenja, fotografijom, ukoliko je sačuvana.
Sociološko-demografske analize nastale na osnovu objedinjene memorijalne baštine u bazi podataka, neposredno govore o surovosti i genocidnosti ratnog zločina protiv čovečnosti koji je počinila regularna vojska Vermahta u Kraljevu, oktobra 1941.
Autentični spiskovi sa imenima streljanih nastali su nepunu godinu iza oktobarske tragedije, tokom aprila 1942. po naredbi načelnika okruga kraljevskog od 24. marta 1942. prvi progovaraju o streljanima.
S mesta najveće tragedije u istoriji kraljevačkog područja preživelo je najmanje 27 talaca, čija su svedočenja zabeležena kao dragocena memoarska građa.
(M. Babić)