91. GODIŠNJICA SMRTI ŽIVOJINA MIŠIĆA: Sećanje na najslavnijeg srpskog vojvodu (FOTO) (VIDEO)

Dva puta prevremeno penzionisan i, kao svi veliki junaci, prebrzo zaboravljen, vojvoda Mišić zadužio je narod Srbije i samu državu, a njegovo ime ostaće kao jedno od najvećih u istoriji evropskih vojnih pobeda

- S nepokolebljivom verom i nadom, junaci, napred u otadžbinu! - odjeknula je septembra 1918. naredba načelnika štaba Vrhovne komande, vojvode Živojina Mišića, koju su izmučeni srpski junaci u tuđini čekali više od tri godine.

Preporučujemo

Imena srpskih vojvoda iz Prvog svetskog rata Stepe Stepanovića, Radomira Putnika, Petra Bojovića i Živojina Mišića u istorji srpskog naroda, ali i istoriji velikih evropskih vojnih i strategijskih pobeda, ostaće upisana velikim slovima, i to na posebnim, pobedničkim stranicama.

Krajem 17. veka u selo Struganik, u opštini Mionica, kralj Valjeva, doseljava se porodica Kaljević iz Drobnjaka. Sin njihovog potomka Miše Kaljevića Radovan Mišić ženi se Anđelijom Damjanović iz Koštunića, koja rađa trinaestoro dece. Najmlađi od njih, Živojin, detinjstvo provodi kao pastir. Osnovnu školu počinje u Ribnici, a završava u Kragujevcu. Sa varoškom decom ne druži se naročito, jer ga vređa podsmevanje seljačkom poreklu. Gimnaziju pohađa u Kragujevcu i Beogradu, ali mu ni to ne ide od ruke. Ipak, šesti razred gimnazije završava sa odličnim uspehom, pa je lako primljen na Vojnu akademiju, i to kao 19. na listi.

Prva ratna iskustva Mišić stiče već kao pitomac Artiljerijske škole. U dva oslobodilačka rata protiv Turske: 1876. i 1877-1878. godine on komanduje Kolubarskim bataljonom Valjevske brigade II klase. Nakon rata, Mišić nastavlja obrazovanje u austrougarskoj školi gađanja u Bruku na Lajti i tokom dvogodišnje pripreme za generalštabnu struku u srpskoj vojsci.

Godine 1884, 25. 11. Živojin Mišić ženi Lujzu Krikner u beogradskoj Vaznesenskoj crkvi. Njih dvoje imaće šestoro dece - Radovana, Aleksandra, Vojislava, Eleonoru, Olgu i Anđeliju.

Svega godinu dana kasnije, već sa činom poručnika, Mišić učestvuje u Srpsko-bugarskom ratu i komandnuje četom u 5. puku Drinske divizije.

Mišić 1898. godine počinje da predaje na Vojnoj akademiji u Beogradu. Mnogobrojne rasprave iz oblasti ratne veštine objaljuje u "Srpskoj vojsci" i "Ratniku", časopisima čiji je urednik. Predavanja pitomcima Vojne akademije kasnije će objediniti u knjizi "Strategija", koja će odmah biti uvrštena u obaveznu lektiru oficirskog kora.

MAJSKI PREVRAT I PRVA PENZIJA

Početak 20. veka u Srbiji već ne sluti na dobro. Nezadovoljstvo naroda ponašanjem kralja Aleksandra Obrenovića, naročito nakon ženidbe Dragom Mašin, toliko je naraslo da ih je oboje koštalo života. U noći između 28. i 29. maja 1903. godine u dvor Obranovića upalo je nekoliko potporučnika, kapetana i poručnika srpske vojske, koje je predvodio oficir  Dragutin Dimitrijević Apis, koji su kralja i kraljicu hladnokrvno ubili.

Dinastiju Obrenović zamenila je dinastija Karađorđević, ali promene koje se događaju u vlasti ne zaobilaze ni vojsku. Zbog sumnje da je blizak sa svrgnutom dinastijom, generalštabni pukovnik Živojin Mišić prevremeno je penzionisan.

ANEKSIONA KRIZA, BALKANSKI RATOVI I DRUGA PENZIJA

Nakon svega nekoliko godina mira na Balkanu, Austro-ugarska 6. oktobra 1908. godine objavljuje aneksiju Bosne i Hercegovine. Ova objava u Srbiji izaziva skandal i nenadane pripreme za rat protiv Austro-ugarske. Već naredne godine, načelnik Vrhovne komande general Radomir Putnik zahteva reaktiviranje Mišića i daje mu funckiju svog pomoćnika. Njih dvojica sastavljaju plan za eventualni rat sa Austro-ugarskom.

Srećom, Srbiju od nauma da objavi rat Austro-Ugarskoj odvraća ruski ministar spoljnih poslova Izvoljski.

- Srbija mora ostati mirne i ne sme ničim izazvati Austriju kako joj ne bi pružila priliku da je satre - savetuje ruski diplomata zvaničnom Beogradu.

Nekoliko godina kasnije, tokom Balkanskih ratova, Mišić je Putnikova desna ruka.

- U najtežim trenucima svojim optimizmom i čvrstinom karaktera održava i samog Putnika u uverenju u dobar ishod operacija srpske vojske - ističe general Živko Pavlović.

Mišić neposredno sarađuje na planiranju i rukovođenju operacijama protiv turske Vardarske armije, zbog čega će posle Kumanovske bitke biti unapređen u čin generala. Posebno se istače pravilnom procenom situacije prvoga dana bitke na Bregalnici, kada srpska Vrhovna komanda u Skoplju razmatra pitanje na kojoj liniji će primiti odsudnu bitku. Usvajanje njegovog predloga ima  presudan uticaj na dalji tok i konačan ishod odlučujuće bitke Drugog balkanskog rata.

Po završetku ovog rata, Mišić će po drugi biti put penzionisan.

KOLUBARSKA BITKA I VELIKI VOJVODA

Međutim, pred samo izbijanje Prvog svetskog rata, opet je reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande.

Kolubarska bitka počinje 16. novembra 1914. godine, kada austrougarske snage odbacuju srpske trupe na desnu obalu Kolubare i Ljiga. Komandant Prve armije general Petar Bojović je ranjen, pa na njegovo mesto dolazi general Živojin Mišić. Kako Prvu armiju preuzima u trenutku njenog povlačenja, Mišić smatra da bi bilo greška i dalje je povlačiti sa položaja. Braneći svaku stopu zemlje, general Mišić, protivno naredbi Vrhovne komande, odlučuje da Prvu armiju izvuče iz neposrednog dodira sa neprijateljem.

(M. Stojanović / Izvori: Wikipedia, Forum udruženja veterana 63. padobranske brigade)