DA LI STE ČULI ZA SRPSKI ČERNOBILJ? U eksploziji u Smederevskoj tvrđavi 1941. stradalo je 2.500 ljudi (FOTO)
Činjenica je da je u čitavom gradu pored Dunava, sa ukupno 11.000 stanovnika, ostala neoštećena samo 21 kuća, kao i da je eksplozija ubila svakog četvrtog Smederevca
Na današnji dan 1941. godine u 14:14 sati dogodila se eksplozija u Smederevskoj tvrđavi, kada je Smederevo u trenutku bilo potpuno uništeno, a preko 2.500 nedužnih ljudi je stradalo!
Taj broj nikada nije potvrđen, jer je identifikovano samo 585 žrtava. Ipak, činjenica je da je u čitavom gradu pored Dunava, sa ukupno 11.000 stanovnika, ostala neoštećena samo 21 kuća, kao i da je eksplozija ubila svakog četvrtog Smederevca.
Uzrok eksplozije ostao je tajna, i nikada se nije otkrilo da li je reč o komunističkoj sabotaži ili nesrećnom slučaju.
Naime, posle kapitulacije Jugoslavije, Nemci su odredili Smederevo kao mesto na kome će se skladištiti sva zarobljena oprema, oružje, municija i benzin. U gradu je, prema nekim procenama, bilo oko 400 vagona municije!
Sve to se nalazilo u tvrđavi koja je odmah pored pruge.
Atmosfera u gradu je bila prava letnja. Ondašnje novine objavile nsu da je bilo prijatnih 25 stepeni. Bio je pijačni dan, pa je stanovništvo iz okolnih sela požurilo da u gradu proda šta može. I đaci su baš tada dolazili da preuzmu knjižice. Raspust tek što je počeo.
Nemačka okupacija se tog 5. juna 1941. godine u Smederevu nije naročito osećala. Naravno, tu i tamo, videli su se nemački vojnici, ali se narod slobodno kretao, trgovalo se i radilo, pa je i život nekako išao dalje. Samo dan pre, u gradu je gostovala pozorišna trupa iz Novog Sada.
A onda se začula eksplozija iz pravca tvrđave, jednog od simbola Smedereva koji se nalazi u centru grada.
– Tvrđavu je čuvalo samo 6 nemačkih stražara, jer je okupator smatrao da niko nije toliko lud da proba da zapali tako ogromnu količinu oružja u centru grada. Neki istoričari danas tvrde da, da nije bilo stare srednjovekovne tvrđave koja je primila najžešći udar, nakon eksplozije ne bi bilo Požarevca, Kovina, Grocke, čak ni delova Beograda! Preživela bi samo Smederevska Palanka jer se nalazi u rupi – priča za Dnevno.rs Dobrica Jovičić, istoričar iz Smedereva.
Prva verzija je bila da je do tragedije došlo slučajno, zbog visoke temperature, ali je kasnije dokazano da je to nemoguće. Jednostavno, nije bilo dovoljno toplo.
Mnogo posle, pojavile su se priče da je reč bila o komunističkoj sabotaži.
Ozloglašeni sovjetski agent Mustafa Golubić u to vreme je doputovao iz Moskve i viđen je 4. juna u Beogradu, a postoje svedočenja o tome da je bio u Smederevu 5. juna.
Ono što se pouzdano zna je da je samo dva dana kasnije uhapšen nasred Knez Mihailove ulice. Za datum njegove smrti uzima se 11. jun, dakle šest dana nakon smederevske eksplozije – tvrdi smederevski istoričar.
Ako je ova verzija tačna, ističe naš sagovornik, komunisti su želeli da naprave diverziju verovatno ne znajući pravu količinu municije u Tvrđavi, kao ni dimenzije katastrofe koju će izazvati.
– Datum sasvim sigurno nije izabran slučajno! Znalo se da je tada pijačan dan, da je u gradu mnogo ljudi i da deca dolaze po ocene. To bi bilo isto kao kada bi neko danas za Vidovdan izveo neki teroristički čin – objašnjava Jovičić.
Prava istina ipak, ostala je sve ove godine misterija.
(Telegraf.rs)