PRVI SRPSKI BREND: Ovo je mač srpskih vitezova! (FOTO)

Postojale su dve osnovne vrste mačeva: prva vrsta su dugački, teški mačevi koji se koriste s obe ruke; druga vrsta su jednoručni mačevi, tanki i kratki, pogodni za borbu jednom rukom

Stari Rimljani imali su spate i gladiuse. Japanci imaju katane, Arapi sablje dimiskije, Francuzi florete, a Srbi su imali svoj mač koji se izuzetno pokazao u borbi protiv turske sablje i za koji su venecijanci smatrali da je najbolji na svetu.

Preporučujemo

Postojale su dve osnovne vrste mačeva: prva vrsta su dugački, teški mačevi koji se koriste sa obe ruke; druga vrsta su jednoručni mačevi, tanki i kratki, pogodni za borbu jednom rukom.

Istorija srednjevekovne Srbije beleži bezbroj bojeva. U tim bojevima isticali su se mnogi junaci, srpski vitezovi. Pošto je poznato da je glavno oružje toga vremena bio mač, a da se sablja javlja nakon dolaska Turaka na ove prostore, postavlja se pitanje: kakvim mačevima su se borili srpski vitezovi?

Dečanska hrisovulja govori o nekom majstoru koji pravi mačeve i zove se Bogdan Mačar, a živeo je u selu Čabiću, koje je pripadalo dečanskom vlastelinstvu. Drugi majstor je bio Dojak Mačarević. U Prizren 1332. godine, dolazi dubrovački mačar Martolo, vanbračni sin dubrovačkog vlastelina Petra Gosivala sa svojim sinovima. Mačevi koje su oni pravili pripadali su mediteranskom tipu, sa jabukom na dršci, koji se često viđaju danas na freskama i u muzejima. Vrlo brzo, srpska mašta i iskustvo usavršili su ovo ubojito oružje i u Srbiji počinje da se kuje „Srpski mač“. 20. juna 1391. godine u Dubrovniku se pominje „Srpski mač“. Pominje ga u svom testamentu dubrovački mačar Dobrič.

„Srpski mač“ je imao laka ulegnuća po bočnim ivicama i gornjoj površini, a na sredini je bio proširen. Na dršci je imao horizontalnu ovalnu jabuku, da mač ne bi ispadao iz ruku od siline udarca. Krsnica ovog mača je bila blago povijena naniže. Mačari su bili posebna vrsta majstora u srednjevekovnoj Srbiji. Mačeve su nosili svi – od pastira do cara. Razlika je bila jedino u kvalitetu izrade, tako da su dobri majstori ovog zanata plaćani suvim zlatom.

Posle pada Srbije krajem XV i početkom XVI veka, proizvodnju ovih mačeva preuzimaju u malo izmenjenom obliku Venecija i gradovi u Dalmaciji, a nose ih svi stanovnici istočne obale Jadrana. Najlepši primerci danas mogu da se vide u Duždevoj palati u Veneciji kao čuveni i popularni „skijavone“ – slovenski, tj. srpski mač.

„Srpski mač“ sa „S“ nakrsnicama, napravljen tako da može „uhvatiti“ sablju, kojom su se Turci borili, postali su izuzetno traženi u svim državama kojima je pretila najezda Turaka. U knjizi „Srednjevekovni mačevi u jugoistočnoj Evropi“ arheolog Marko Aleksić tvrdi da su srednjevekovni Srbi imali svoj „mačevalački brend“.

- Na osnovu svih danas poznatih nalaza, došao sam do zaključka da su na području srednjevekovne srpske države i okolnih zemalja, u razdoblju između Maričke (1371. godine) i Kosovske (1389. godine) bitke iskivani najstariji oblici mačeva sa „S“ nakrsnicom...“, kaže Aleksić.

Prateći put iseljavanja Srba, Aleksić je utvrdio da su se srpskim mačevima koristili i u Mletačkoj republici i Dalmaciji, odnosno tamo gde su Turci napredovali.

- Za razliku od ugarskih, koji su iskivani u prvoj polovini i sredinom 15. veka, venecijanski su pravljeni uglavnom nekoliko decenija kasnije. U Mletačkoj republici znani su pod imenom

„spade skijavone“ što u prevodu znači slovenski mač, ali tada su Sloveni tamo poistevećivani sa Srbima. Znači, mač sa „S“ nakrsnicama ulazio je u modu kako se turska vojska približavala kojoj državi - kaže Aleksić.

Uloga nakrsnica mogla je da se sastoji u tome da se sečivo protivnikovog oružja na trenutak otkloni u stranu ili uglavi u povijenom kraku nakrsnice i time omogući dovoljno vremena da

naš vitez zada udarac. Takav manevar bilo je moguće izvesti pre svega protiv sečiva sablje, posebno turskog tipa sablje zvane kilidž.

Očigledno je da naša istorija, osim znamenitih heroja, obiluje i oružjima koja su rezultat srpske pameti i umeća, od antičkih vremena do danas.

(Telegraf.rs)