MALA SRPSKA SVETA GORA: Ovo selo ima 11 crkava! (FOTO)

Ekipa Telegrafa istraživala je kako žive meštani sela Kaonik, koje na svega 379 domaćinstava ima čak 11 crkava. Gde i kada se služi liturgija, ko je i kako pronalazio zaboravljene temelje crkava i zašto ih ima toliko, otkrivaju meštani sela kod Kruševca

U selu Kaonik kod Kruševca ima svega 379 domaćinstava i čak 11 crkava!

Preporučujemo

Nesvakidašnja pojava, ovo za rasinske prilike omaleno selo pretvorila je u svojevrsno svetilište kroz koje preko godine prođe i po nekoliko stotina ljudi iz svih krajeva Srbije.

O tome čine li ove svetinje podjastrebačke seljake bogobojažljivijim od drugih, Milomir Stojadinović sekretar MZ Kaonik uz osmeh kaže da ne zna, dodajući da se poseban pogled na crkveni kompleks pruža sa Čokotinog brda, odakle se jasno vidi kako su raspoređene u obliku trougla, što prema njegovim rečima nepogrešivo asocira na - sveto trojstvo.

- Sve crkve datiraju iz srednjeg veka. Mnoge od njih su tokom burnih istorijskih perioda spaljivane, ali su zato zahvaljujući donacijama meštana sve obnovljene - počinje priču za Telegraf Stojadinović poimence nam navodeći svaku od crkava: Sveti Arhangel Mihailo, Sveti Mina, Sveta Magdalena, Sveti Jelisej (u Evropi ima samo još jedna crkva s istim imenom), Sveta Bogorodica, Sveta Nedelja, Sveti Vartolomej, Sveti Jovan, Sveti Arhangel Gavrilo i dve crkve posvećene Svetoj Petki.

Prema rečima kaoničkog učitelja u penziji Dragiše Aksentijevića, neposredni dokaz da crkve datiraju iz srednjovekovnog perioda "smešten" je u kapelu seoskog groblja. Tamo, se naime nalazi natpis na staroslovenskom posvećen neimenovanom monahu. To što u selu ima 11 crkava, kaže, sasvim je očekivana stvar. Barem, onima koji poznaju srpsku istoriju.

- Veliki broj sakralnih objekata na malom prostoru podigla je grupa monaha sa Sinajske gore u 14. veku, koji su, povlačeći se pred Turcima, naseljavali obližnje Mojsinjske planine i obnavljali manastire i isposnice u čitavom, pa i kaoničkom kraju. Otuda čitav kraj i nosi naziv "Mala srpska Sveta Gora", a ceo prostor "Vrata Srbije". Bio je to period kada je knez Lazar prestonicu preselio iz Prilepnice kod Gnjilana u Kruševac - objašnjava Aksentijević koji već duži period radi na monografiji sela insistirajući na tome da arheolozi istraže potez od Jastrepca do Mojsinjske gore, takozvanu Župu Zagrlata u kojoj je svojevremeno bio dom i dvor rođenog brata Stefana Nemanje, Stracimira.

- Dokaz toga da se na ovom mestu nalazio dvor Stracimira je, pored istorijskih podataka prema kojima je Stefan Nemanja poslao ovde svoga brata da čuva granicu od Vizantinaca i to što "zagrebu" li malo zemlju, seljaci nailaze na najrazličitije arheološke fragmente upravo iz ovog perioda - priča Aksentijević.

Ma, koliko apsurdno zvučalo, pored 11 crkava u selu Kaonik ima samo jedan sveštenik. On služi liturgiju u crkvi Sveta Nedelja. Ostale crkve otvaraju se isključivo danima kada obeležavaju svoju slavu.

- Svaka crkva ima svoje tutore i kolačare, koji brinu o svetim crkvenim danima, prilozima, svećama - kaže Aksentijević ističući da je svakako posebno interesantno kako su crkve koje se nalaze u Kaoniku nakon višegodišnjeg zaborava nanovo "otkrivane".

Priču o svetim snovima i predskazanjima pojedinih meštana potvrđuju nam i Milomir i Dragiša.

- Samo su veliki vernici u stanju da otkriju temelje zaboravljenih crkava - objašnjava Aksentijević - Sećam se priča iz detinjstva o čuvenoj Vidi, koja je pre 80-ak godina na osnovu snoviđenja koje je imala pronašla nekoliko temelja kaoničkih crkvi zaraslih u žbunju. Slična predskazanja imala je još jedna žiteljka Kaonika koja je preminula pre 30-ak godina. Za njeno ime vezana je anegdota pronalaženja crkve Svetog Vartolomeja - završava priču Aksentijević dodajući da je malo poznato da je u blizini Kaonika, u susednom mestu Đunisu bio sahranjen pukovnik ruske vojske grof Nikolaj Nikolajević Rajevski, koji je Tolstoju poslužio kao inspiracija za lik čuvenog grofa Vronskog u romanu "Ana Karenjina".

Od svetinja kojima ovaj kraj obiluje sagovornici Telegrafa izdvajaju i nesvakidašnju priču o nadaleko čuvenom manastiru Pokrov presvete Bogorodice koji se takođe nalazi u Đunisu, svega dva kilometara od Kaonika.

- Ovo sveto mesto otkriveno je 1898. godine kada je devojčica Milojka Jocić iz Đunisa pošla na izvor. Kad je krenula da zahvati vodu, pojavila se Bogorodica, koja joj je poručila da se na tom mestu podigne crkva. Za ovu crkvu vezane su brojne legende između ostalog i ona o tome kako je baka dovela svog unuka da mu očita molitvu, nakon čega je dete progovorilo. Dolazili su i brojni vernici u invalidskim kolicima vraćajući se naočigled meštana, na svojim nogama - završava priču za Telegraf Aksentijević.

(Katarina Vuković)