Varoš podno Kopaonika: Brus je vazdušna banja na raskrsnici puteva
Pored toga što je smešten na dve reke, Rasini i Graševačkoj reci, Brus se nalazi i na raskrsnici puteva, koji vode prema obližnjem Kopaoniku, ali i Vrnjačkoj i Jošaničkoj banji, te Aleksandrovcu i Kruševcu
Još od kada je 1934 godine izgrađen, u narodu poznat „Sanatorijum“, a zapravo Državno dečije oporavilište za smeštaj i rehabilitaciju dece obolele od plućnih bolesti, bilo je jasno kakva je klima na području Brusa. Samo dve godine nakon toga ova varoš podno Kopaonika biva označena kao vazdušna banja. Status opštine Brus zvanično stiče 1953. godine.
Pored toga što je smešten na dve reke, Rasini i Graševačkoj reci, Brus se nalazi i na raskrsnici puteva, koji vode prema obližnjem Kopaoniku, ali i Vrnjačkoj i Jošaničkoj banji, te Aleksandrovcu i Kruševcu.
Oko 250 kilometara je Brus udaljen od prestonice zemlje. Bruska banja, kako je uobičajen naziv među lokalnim stanovništvom za bušotinu na levoj strani Graševačke reke, iz koje izbija termomineralna voda, posebna je atrakcija ove varoši poslednjih decenija.
Varoš na dve reke
Opština Brus obuhvata ne samo istočne padine najpoznatije srpske planine, već se prostire do sela Zlatari, koje je ujedno i najniža tačka opštine. Tokom istorije ova varoš je bila vrlo značajna. Prvo pominjanje Brusa zabeleženo je u Sretenjskom ustavu, a samo četiri godine kasnije počela je i zvanična organizacija lokalnih upravnih jedinica na području današnjeg Brusa.
Braća Jeličić su bili početkom prošlog veka značajni ljudi u ovoj opštini. Budući da su bili u prijateljskim vezama sa članovima dinastije Karađorđević, to se upravo na mestu današnjeg Centra za kulturu, u kome se nalazila njihova kuća u to vreme, vodio tajni razgovor u vezi sa formiranjem Balkanskog saveza, sa ciljem oslobođenja od turske vlasti. Baš u vreme pred početak Balkanskih ratova. I baš u Brusu je definisana saradnja balkanskih država, a poznato je da se tada tu tajno srpski prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, zajedno sa crnogorskim serdarom Jankom Vukotićem susreo sa bugarskim carom Ferdinandom Prvim Kobruškim.
Zbilo se u Brusu još značajnih istorijskih događaja.
Vazdušna banja podno Kopaonika
Brus danas se primarno razvija u turističkom, ali i u privrednom smislu. Nema nikakve sumnje da mu odlična pozicioniranost to i omogućava. Fudbalski i teniski tereni, ali i bazeni, tek su neke od atrakcija ove varoši podno Kopaonika, koja je okarakterisana kao vazdušna banja.
Bruska banja je tek posebna priča. Nalazi se na 423 metara nadmroske visine, u blizini centra, na levoj obali Graševačke reke. Početkom 80-ih godina prošlog veka izvršena su i prva ispitivanja. Kasnijim istraživanjima je utvrđeno da termomineralna voda na izvorištu poznatom kao Bruska banja pomaže obolelila od hroničnog gastritisa, te različitih oboljenja bubrega, želuca, mokraćnih puteva i creva. Zahvaljujući svom sastavu, ova voda pogoduje i ljudima nakon odrstanjivanja kamena iz mokraćnih puteva hirurškim putem.
Tokom avgusta meseca svake godine, ova varoš je domaćin manifestacije „Zlatne ruke Brusa“. U Glavnoj ulici se tada mogu isprobati mnogi, izuzetno ukusni specijaliteti lokalnih domaćica, koje učestvuju na ovom tradicionalnom takmičenju.
/Telegraf.rs)