Do srednjovekovne tvrđave u Dolini jorgovana može se stići samo na jedan način

Dvojica istoričara pokrenula su inicijativu za obnovu Magliča

Na vrhu strmog kupastog brda u dolini Ibra, jugozapadno od Kraljeva na obroncima planine Stolovi, uzdiže se Maglič, jedna od najlepših srpskih srednjovekovnih tvrđava. Nastanak ovog utvrđenja obavijen je velom tajne, a njegov izgled, lokacija usred bajkovitog krajolika i burna prošlost doprinose privlačnosti starih zidina, piše RINA.

Preporučujemo

Međutim, uprkos značaju koji ima za srpsku istoriju i nesumnjivom turističkom potencijalu, tvrđava i pored jedne značajne obnove izgleda mahom urušena, a od juna ove godine skoro potpuno nepristupačna, jer je nabujali Ibar odneo viseći most koji je bio jedina veza sa utvrđenjem. Poseta tvrđavi je do nedavno predstavljala pravi podvig, jer se do nje moglo stići samo ako bi se preplivala reka. Situacija je sada nešto bolja, pošto je postavljena privatna skela kojom se može preći na drugu obalu Ibra.

Kako bi Maglič zasijao starim sjajem i kako bi postao svima pristupačna i jedna od najposećenijih turističkih destinacija u Srbiji, istoričari Petar Nešić i Bogdan Pantić pokrenuli su inicijativu za obnovu Magliča.

- Tokom posete Magliču 2015. godine sa grupom prijatelja, opijena njegovom lepotom, ali i pomalo tužna što utvrđenje ne sija u svom punom sjaju, moja prijateljica Jovana Ilić je rekla da Maglič treba obnoviti. Svi koji smo bili na tom putovanju smo se tako osećali, a ona je to rekla naglas. Nakon povratka sa tog puta napravio sam fejsbuk stranicu Obnovimo Maglič gde smo polako počeli da dobijamo podršku ljudi za našu, tada neformalnu inicijativu - priča Bogdan Pantić.

Izložba o Magliču putuje Srbijom

Njihova inicijativa je ozvaničena ovog leta postavljanjem izložbe „Obnovimo Maglič“ u galeriji Golubačke tvrđave. Izložba će trajati do kraja oktobra, a nakon toga se seli u druge gradove u Srbiji, Aleksandrovac, Brus, Kraljevo, Beograd, Pirot i druge, kako bi ljudi u svim delovim zemlje videli kako Maglič izgleda danas, a kako bi izgledao nakon obnove. Nešić i Pantić su pokrenuli zvaničnu inicijativu da Maglič bude obnovljen i čekaju da nadležne institucije prihvate zamisao, što je najbitniji korak u ostvarivanju plana. Ukoliko do toga dođe, biće preduzeti dalji koraci u radu na obnovi Magliča, odnosno sprovođenje projekta obnove.

- Obnovljeni Maglič pružao bi uvid u to kako su izgledale srpske srednjovekovne tvrđave i zamkovi u punom sjaju, dočarao bi i približio svakodnevni život najslavnijeg perioda naše istorije.

Na izložbi je prikazano 17 fotografija sa objašnjenjima, zatim snimak Magličkog zamka iz drona, panoi sa podacima o istoriji Magliča na srpskom i engleskom jeziku, kao i maketa predložene rekonstrukcije tvrđave, odnosno kako mi zamišljamo da Maglič treba da izgleda nakon obnove, kao centralni deo izložbe. Odlučili smo se da koncepcija izložbe bude posvećena obnovi Magliča i da na otvaranju izložbe ozvaničimo našu inicijativu za obnovu Magličkog zamka. Uspešno smo premostili sve prepreke tokom rada na izložbi, u kojoj ljudi sada uživaju i koja pomaže da se čuje za sam Maglič, ali i koja uspešno promoviše našu inicijativu da Maglič zasija starim sjajem - ističe Petar Nešić.

Zadužbina iz 13. veka

Maglički zamak ima dugu i burnu prošlost koja seže u doba antike i proteže se sve do srpskog srednjeg veka. Kao i za većinu tvrđava u Srbiji, i za ovu u narodu postoji legenda da ju je podigla Prokleta Jerina, žena despota Đurđa Brankovića koja je živela u 15. veku, ali Maglič je znatno stariji.

Sagrađen je kako bi pružao zaštitu nemanjićkim zadužbinama u tom delu Srbije, poput Žiče i Studenice, ali i važnom trgovačkom putu koji je išao dolinom Ibra.

Prema Nešićevim rečima, arheolozi su utvrdili da je na mestu današnje tvrđave najpre postojalo rimsko utvrđenje, a zatim je u vreme vladavine vizantijske dinastije Komnina nad Balkanom u 11. veku podignuta nova tvrđava.

Zidine koje danas možemo videti podigli su srpski kraljevi u 13. veku, a veliku obnovu zamka sproveo je arhiepiskop srpski Danilo II u 14. veku, koji je unutar tvrđave sagradio prekrasne palate i ćelije, kako se navodi u njegovom žitiju koje je napisao njegov učenik nepoznatog imena i nastavljač njegove spisateljske delatnosti.

- Upravo je ta tvrđava Danila II delimično rekonstruisana tokom sedamdesetih i osamdesetih godina 20. veka, a mi smatramo da tu obnovu treba nastaviti kako bi Maglič izgledao kao nekada. Što se tiče posebnosti Magliča, tu se svakako izdvajaju Palata Danila II, dominantna donžon-kula i ostaci Crkve Svetog Đorđa - dodaje Bogdan Pantić.

Prostor tvrđave obuhvata površinu od preko 2.000 kvadratnih metara i ograđen je zidinama čija ukupna dužina iznosi nešto manje od 300 metara. Utvrđenje je ojačano sa osam kula visokih preko 10 metara, od kojih najviša i najveća donžnon-kula sa impozantnom visinom od skoro 20 metara. Ono po čemu je Maglič specifičan i što predstavlja prednost u inicijativi za obnovu, jesu ostaci srednjovekovnih građevina unutar zidina, poput višespratne palate sa podrumskim prostorijama, Crkve Svetog Đorđa, stambenih objekata, bunara i rezervoara za vodu.

Palata Magličkog zamka imala je osnovu površine od preko 160 metara kvadratnih. Na prizemlju se nalazila velika dvorana, imala je i sprat i veliki podrum koji je i danas vidljiv, a pojedini njeni zidovi očuvani su do visine od 10 metara, pa predstavlja jednu od najočuvanijih srednjovekovnih palata u Srbiji.

Promocija srpske istorije

Do tvrđave se stiže Ibarskom magistralom koja vijuga duž reke, među stenovitim brdima specifične boje, a tvrđava se ukazuje iznenada, kada se prođe velika okuka Ibra u čijoj krivini se ugnezdio Maglič. Sa glavnog puta izgleda kao da je nemoguće doći do tvrđave, jer je brdo strmo i nepristupačno, pa se nužno pomisli i na srednjovekovne ratnike koji su se pod punom opremom uspinjali do tvrđave.

Pored ove inicijative, ovi mladi istoričari aktivno rade na promociji srpske srednjovekovne istorije i na društvenim mrežama vode nekoliko veoma popularnih stranica posvećenih ovoj temi.

- Na našoj stranici Obnovimo Maglič na Fejsbuku, koja ima skoro 5.000 pratilaca, pišemo o svemu što se odnosi na taj zamak, pratimo njegov svakodnevni život, kačimo slike Magliča iz sadašnjosti i prošlosti, pišemo o njegovoj istoriji, događajima koji se tamo organizuju, pratimo situaciju o izgradnji novog mosta preko Ibra, pošto je stari odnela voda u nedavnim poplavama. Naravno, tu pišemo i o našoj inicijativi i našoj izložbi - navodi Nešić.

Njihovu stranicu Srpska srednjovekovna istorija na Instagramu i Fejsbuku, gde svakodnevno pišu o najzanimljivijem razdoblju naše prošlosti, zajedno prati više od 40.000 ljudi.

- Tu se trudimo da širokom auditorijumu na zanimljiv način predstavimo našu srednjovekovnu prošlost. Naravno, sve objave se pišu na osnovu našeg znanja stečenog na katedrama za istoriju filozofskih fakulteta u Beogradu i Novom Sadu, stručne literature i istorijskih izvora.

U pisanju objava imamo i veliku stručnu pomoć dr Miloša Ivanovića. Tekstove lektoriše naša saradnica Bojana Šćepanović, jer pored toga što objave treba da bude zanimljive i da iz njih ljudi nešto nauče, one treba da budu napisane u skladu sa pravopisom srpskog jezika. Takođe, naše objave na engleski jezik prevodi master engleskog jezika Ivana Milutinović, kako bismo našu srednjovekovnu istoriju predstavili strancima. Zbog ovakvog temeljnog i predanog rada za godinu i po dana smo okupili veliki broj ljudi na našim stranicama i ubeđeni smo da će u narednom periodu taj broj samo rasti - dodaje Pantić.

(Telegraf.rs/RINA)