Grci kao nacionalna manjina u Albaniji: Stanovnici Sverenog Epira su u nezavidnom položaju

Popis stanovništva iz 1989. godine je pokazao da u ovoj zemlji živi oko 60.000 ljudi grčkog porekla

Područje Severnog Epira, kako Grci nazivaju trenutno deo albanske teritorije, je predmet značajnih trvenja između naroda ove dve zemlje. Zapravo je najveći deo grčkog življa na području današnje Albanije koncentrisan na teritoriji istorijske regije Epir i to u njenom severnom delu, pa otuda i naziv.

Preporučujemo

Nikada od jednog Grka nećete čuti da kaže da su to Grci, koji žive u Albaniji.

Najpoznatiji gradovi u regiji Severnog Epira, osim Sarande su i Himara i Argirokastro. Dovoljno je da čujete za nazive tih mesta, pa da shvatite sa kojim tačno narodom imaju veze.

Zvanično su Grci, koji žive na području današnje Albanije priznati kao nacionalna manjina. Međutim, u poslednjih nekoliko godina, stanovnici Sverenog Epira su u nezavidnom položaju, a primarno zato što im se zabranjuje upotreba maternjeg jezika u gradskim sredinama.

Grčka nacionalna manjina u Albaniji

U vreme vladavine Envera Hodže je manjinskom zonom bilo proglašeno područje od 99 sela, naseljenih pretežno grčkim življem. Reč je o selima u okolini mesta Saranda, Delvin i Argirokastro. Ali Grka ima i u Tirani i drugim delovima zemlje. Doduše u mnogo manjem procentu.

Prema grčkim izvorima, Albanija priznaje pravo grčkoj nacionalnoj manjini na korišćenje maternjeg jezika, ali ne u svim delovima zemlje. Zapravo, to pravo je priznato u ruralnim sredinama.

Silom prilika su mnogi članovi grčke manjinske zajednice u Albaniji bili prinuđeni da koriste isključivo albanski jezik. Grčki je u školama bio dozvoljen samo u nižim razredima.

Popis stanovništva iz 1989. godine je pokazao da u ovoj zemlji živi oko 60.000 ljudi grčkog porekla, dok je zvanična Grčka tvrdila da je taj broj od 5 do 7 puta veći. Prilikom izbora početkom 90-ih godina su nezavisni zapadni posmatrači izneli cifru od 100 do maksimalno 200.000 pripadnika grčke nacionalne manjine, koji žive u toj zemlji.

Najnoviji popis stanovništva iz 2011. godine je ipak pokazao da na tlu Albanije živi 24.243 Grka, a od tog broja, njih 15.196 je navelo da im je grčki jezik maternji.

Život u Severnom Epiru

Iako jeste postojalo trvenje između pojedinih članova grčke i albanske zajednice, što je rezultiralo stradanjem dvojice Grka, Aristotelosa Gumasa 2010. godine i Konstantinosa Kacifasa 2018. godine, rezultati ankete dvoje albanskih autora iz 2013. godine su pokazali da 37,5 posto ljudi ovaj odnos vidi kao normalan.

Jezik kojim se služe stanovnici Severnoj Epira je jedan od dijalekata grčkog jezika, iako gotovo svi članovi grčke nacionalne manjine znaju i albanski jezik.

Porodica američke glumice grčkog porekla, Rita Vilskon, vodi poreklo iz Severnog Epira. Grčki pevači, Hristos Mastoras i Konstantin Kufos su odatle, kao i mnogi drugi poznati sportisti, umetnici, pisci, naučnici i uopšteno ljudi, koji su uzeli učešće u javnom životu matice Grčke.

(Aleskandra Blažević/Telegraf.rs)