Ko je Toša Jovanović, naš veliki glumac, čija je kuća srušena iako je bila kulturno dobro?

Bila je proglašena za nepokretno kulturno dobro, spomenik kulture od velikog značaja...

Zbog svoje lepe muževne pojave i zvonkog glasa, obično je igrao ljubavnike, zavodnike i heroje. Narodno pozorište u Zrenjaninu danas nosi njegovo ime. Na današnji dan 1893. godine preminuo je Toša Jovanović, jedan od najvećih srpskih glumačkih talenata 19. veka.

Preporučujemo

Todor - Toša Jovanović je rođen 1845. godine, kako je i pisalo na spomen-ploči postavljenoj na nekadašnjoj zrenjaninskoj porodičnoj kući. Drugi smatraju da je to, ipak, bilo 1843.

Odrastao je u Velikom Bečkereku, današnjem Zrenjaninu. Otac mu je bio Jovan - Aća Jovanović, šef orkestra.

Toša je karijeru započeo kao berberin, ali mu je to ubrzo dosadilo, jer ga je gluma privlačila još od dečačkih dana. Priključio se beogradskoj pozorišnoj družini Adama Mandrovića 1865. godine.

Ipak, bolest ga je kratkotrajno omela u ovom poduhvatu, pa je svoju debi imao kao Sreten u "Hajducima", u trupi Đ. Protića u Semiklušu, u današnjoj Rumuniji. Glumi ga je učio i Aleksa Bačvanski, reditelj i glumac Narodnog pozorišta u Beogradu.

Toša se tih godina oženio Julkom, takođe glumicom, ćerkom pozorišnog šaptača Paje Stepića.

Tošu je put odveo u Zagreb, gde je bio član Narodnog kazališta od 1872. do 1878. Pre toga je bio deo Narodnog pozorišta u Beogradu, da bi to ponovio opet od 1879. godine, kad je postao stalni član.

Bio je veoma talentovan, a kritičari su ga hvalili. Za odličnu umetničku igru, odlikovan je Ordenom Svetog Save V i IV reda.

Toša Jovanović je preminuo 1893. u Beogradu, u 46. godini. Sahranjen je na Novom groblju.

Kako smo već pomenuli, Narodno pozorište u Zrenjaninu danas nosi njegovo ime, a u istom gradu je postojala i njegova rodna kuća. Bila je proglašena za nepokretno kulturno dobro, spomenik kulture od velikog značaja, a na fasadi je od 1897. bila postavljena i spomen-ploča u čast velikog glumca. Na njoj je pisalo:

U ovoj kući 1845. ugledao je sveta dramski velikan, Toša Jovanović, umetnik srpski.

Odan muzi umetnosti srpske, delao je 28 godina u hramu srpske Talije,

oživljavajući nam junake, na ponos vaskolikog Srpstva.

Nesravnjeni umetnički rad učinio ga je neugasnim svetilom srpskog

kraljevskog pozorišta u Beogradu gde se 1893 u večnost preselio.

Srbi Bečkerečani, dajući vidljiva znaka dike i ponosa prema svome

zemljaku, podigoše mu ovu spomenicu 1897. godine...

Bez obzira na sve ovo, rodna kuća Toše Jovanovića je srušena 1991. godine.

(Telegraf.rs)