Život našeg čuvenog pesnika: Poreklom Jevrejin, a oženjen Nemicom koja ne voli Slovene ni Jevreje
Posle Drugog svetskog rata, njegovo stvaralaštvo je stavljeno na crnu listu zbog novih nacionalističkih shvatanja
Stanislava Vinavera su interesovale raznorodne stvari. Bio je prevodilac, pesnik, esejista, novinar, politički komentator, polemičar, diplomata, ali i "parodičar". Studirao je matematiku, fiziku, filozofiju i muziku na Sorboni. Bio je jedan od ključnih predstavnika jugoslovenske avangardne literature. Međutim, ni pre ni posle smrti nije dobio priznanje kakvo je zaslužio.
Stanislav Vinaver je rođen 1. marta 1891. godine u Šapcu, u imućnoj porodici Aškenazi Jevreja koji su iz Poljske emigrirali za Srbiju, pred kraj 19. veka.
Preporučujemo
Mislite da ništa ne može da vas uplaši za Noć veštica? Ovih 10 knjiga doneće vam samo strah i teror
Pisac kojeg je Gebels mrzeo, bežao je iz Berlina '33: Život velikog Roberta Musila
Posle završetka studija u Parizu, bio dobrovoljac u Balkanskim ratovima, a bio je i oficir u Vojsci Kraljevine Srbije.
Već 1915. otac mu je preminuo od malarije, a sledeće godine Stanislav je počeo da putuje po Francuskoj i Velikoj Britaniji, držeći predavanja o Srbiji i njenom narodu. Godine 1917. bio je postavljen za srpskog konzula u Petrogradu, gde je bio svedok dešavanja Ruske revolucije i njenih posledica.
Nakon Prvog svetskog rata, Vinaver je radio u Ministarstvu prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a kasnije Kraljevine Jugoslavije. U toku 1930-ih bio je član Radio Beograda. Ovaj period je bio obeležen i turubulentnim odnosom sa njegovom suprugom - Nemicom Elsom, koja je imala jake stavove protiv Jevreja i Slovena. S njom je imao dvoje dece.
Godine 1941. Vinavera je mobilisala Vojska Kraljevine Jugoslavije, nakon bombardovanja Beograda u aprilu iste godine. Preživeo je razaranje prestonice, ali su ga Nemci uhvatili i poslali u logor blizu Osnabrika u Donjoj Saksoniji. Njegov status oficira ga je spasio izvesne smrti, ali njegova majka nije bila te sreće, jer je ubijena u gasnoj komori sledeće godine.
Nakon rata, Vinaver se vratio u Jugoslaviju. Međutim, zato što je bio deo međuratne vlade, nije lepo dočekan. Jugoslovensku monarhiju je zamenila komunistička vlada, pod vođstvom Josipa Broza Tita, a Vinaverovo stvaralaštvo je stavljeno na crnu listu zbog novih nacionalističkih shvatanja.
Stanislav je radio kao prevodilac i kao urednik jednog književnog časopisa do smrti 1955. u 64. godini, u Niškoj banji. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.
Danas, književni kritičari smatraju da je njegova "Pantologija" najbolja avangardna parodija srpske literature. Septembra 2011. godine Vlada Srbije je postavila ploču na zgradi u kojoj je živeo, a Nagrada "Stanislav Vinaver" se dodeljuje za umetničku izvrsnost u pisanju kratkih priča. Jedan od njenih uglednih dobitnika je David Albahari.
(Telegraf.rs)