Naš najstariji pisani spomenik, Povelju Kulina bana, proglašavaju "rodnim listom Bosne"

Pisani spomenik, napisan pre 830 godina, u BiH prisvajaju kao dokaz viševekovnog postojanja te države. Dokument pisan ćirilicom, štokavskim narodnim govorom, najznačajniji je za Srbe

Povelja Kulina bana je najstariji pisani spomenik na srpskom narodnom jeziku, a nikako kamen temeljac bosanske pismenosti i države. Povelja je pisana ćirilicom, a ne bosančicom, počinje rečima "U ime Oca i Sina" a ne sa "Alahu ekber", pa se ne može smatrati "rodnim listom" Bosne, kako to vole da kažu u Sarajevu.

Istoričari i lingvisti ovako komentarišu prisvajanje jednog od najstarijih hrišćanskih spomenika pismenosti, koji je bosanski ban Kulin napisao dubrovačkom knezu Krvašu 1189. godine. A 830 godina od nastanka Povelje u BiH je obeleženo kao godišnjica "najstarijeg pronađenog bosanskog državnog dokumenta", kojim je, kažu, potvrđeno postojanje bosanske države.

Preporučujemo

Povelja, tvrde naši sagovornici, ima najveći značaj za narod čiji je spomenik jezika i kulture - srpski, zatim, šire, kao spomenik slovenske pismenosti i, na kraju, to je značajan spomenik u riznici evropske i svetske baštine.

U ime Oca, Sina, Svetog duha obećao je ban Kulin Dubrovčanima slobodu kretanja na teritoriji Bosne, oslobodivši ih plaćanja carine ovim dokumentom. Reči dubrovačkom knezu Krvašu ispisao je pisar Radoje.

- Ova povelja je, kao i sve istorodne tadašnje srpske ćiriličke povelje, overena njihovim početkom, koji uglavnom glasi "U ime oca i sina i svetago duha", čime se pečatira hrišćanska pripadnost njihovih izdavača. Bogata riznica falsifikata današnjih bošnjačkih institucija "obogaćena" je izdavanjem Povelje bez navedenog hrišćanskog obeležja. Povelja Kulina bana se svrstava u srpske ćiriličke spomenike. Reč je u stvari o prvoj ćiriličkoj povelji, pisanoj uglavnom tadašnjim narodnim štokavskim govorom. Njena struktura, pa ni stil, ne razlikuju se od istorodnih dokumenata pisanih, primera radi, u Raškoj i slatih susedima, ponajviše Dubrovčanima, najviše povelja njima poslatih sačuvano je, srećom, u Dubrovačkom arhivu  - kaže za "Novosti" prof. dr Slobodan Remetić.

Da je Povelja spomenik srpske pismenosti, smatra i dr Sreto Tanasić, predsednik Odbora za standardizaciju srpskog jezika.

- Pre trke za identitetom onih koji misli da im ga manjka bilo je nesporno da je ova povelja spomenik srpske pismenosti. To je toliko nesporna činjenica da je nemoguće bilo kakvo falsifikovanje. Uostalom, godinu dana pre nastanka Povelje Kulina bana, rimski papa u pismu dubrovačkom nadbiskupu kaže da je Bosna srpsko kraljevstvo. I nije to jedini papski dokumenat od ovog vremena do polovine 13. veka u kome se Bosna tako krsti. I nisu to jedine istorijske potvrde o karakteru srednjovekovne Bosne, ima ih mnoštvo. Kao što je Miroslavljevo jevanđelje najstariji i najznačajniji pisani celovit spomenik srpske redakcije staroslovenskog crkvenoslovenskog jezika, tako je i Povelja najstariji pisani spomenik na srpskom narodnom jeziku - naglašava dr Tanasić.

Nema te naučne fantastike, upozorava Tanasić, koja može uspostaviti kontinuitet današnje BiH sa srednjovekovnom bosanskom državom.

POLITIČKI INŽENJERING MEĐUNARODNE ZAJEDNICE

I Tanasić i Remetić tvrde da veliki uticaj na prekrajanje istorije ima strani faktor, nekada je to radila Austrougarska, danas - međunarodna zajednica.

Nazivajući ovo političkim inženjeringom, prof. Remetić kaže da se on najpre odvijao pod palicom Austrougarske monarhije, u službi stvaranja tzv. zemaljskog jezika.

- Na terenu BiH, generala Filipovića su godine 1878. dočekali samo srpski jezik i ćirilica. Istorija se ponovila na prostoru BiH, gde su strani faktori, nekada Beč i Benjamin Kalaj, a danas tzv. međunarodna zajednica, sve činili i čine da se, najkraće rečeno, zatre ime srpskog jezika, a time i srpski narod. Resorni faktori u Federaciji BiH vladaju se po kodeksu one narodne: "Dobra vakta ko obraza nema". Tamo se bezočno juriša na sve što je srpsko. Prisvajaju se stari srpski spomenici, svojataju se srpski pisci: od Kočića, Andrića, Ćopića do današnjih stvaralaca. Ova ujdurma u vezi s Poveljom Kulina bana odvija se, dakle, pod plaštom jednog kontinuiteta - podseća prof. Remetić.

I Tanasić upozorava da su austrougarske vlasti i neki njima servilni stručnjaci jedan vid zvanične ćirilice koji se koristio na nemanjićkom dvoru nazivali "bosančicom", bez ikakve naučne argumentacije. To pismo je, preneseno na teren srednjovekovne Bosne, bar dva veka posle nastanka Povelje Kulina bana, u vreme krunisanja bosanskog bana srpskom krunom Nemanjića u manastiru Mileševi.

Tvrdnje da je Povelja pisana "bosanskim jezikom" profesor Remetić komentariše kao - neukusne besmilice.

Definitivno je, kaže, dokazan falsifikat o "bosančici", koja u stvari nije ništa drugo nego brzopis koji je sa srpskog dvora u Bosnu preneo Tvrtko Kotromanić, kasnije za kralja krunisan u Mileševi.

Na tvrdnje iz Sarajeva da se u Povelji "mogu uočiti i jasne osobine bosanskog jezika", Tanasić naglašava da se to može tumačiti samo kao fantazija ili svesno grubo falsifikovanje.

- Svi ozbiljni istraživači ove povelje, srpski, južnoslovenski i svetski, vide je kao pisani spomenik srpskog jezika, tako i najznačajniji među muslimanskim - profesor Asim Peco, član Akademije nauka i umjetnosti BiH. Tako ju je i najveći filolog među slovenskim narodima druge polovine 19. veka Franc Miklošič, kao i drugi, štampao u zbirci srpskih spomenika.

Sreto Tanasić navodi da je Povelja Kulina bana izdata na Usekovanje glave Jovana Krstitelja, što ispod njenog teksta i piše, a na Veliku Gospojinu, kako to neki tvrde.

- Ovi koji bi da je prisvoje, i ne samo oni, ni to ne znaju pravilno da razumeju - kaže naš sagovornik.

Istoričari tvrde da je Povelja bana Kulina sačuvana u tri verzije. Originalna verzija pisana ćirilicom danas se nalazi u Sankt Peterburgu, u Rusiji, a druge dve verzije, prepisi, nalaze se u Dubrovniku.

(Telegraf.rs/Večernje novosti)