Zbog predstave o žrtvama Tomislava Merčepa, Hrvatska je bila na nogama: A onda je nastala "Srbenka"

Film "Srbenka" i predstava "Aleksandra Zec" ostali su da, svaka na svoj način, svedoče o velikom problemu hrvatskog društva

Vest da je ratni zločinac Tomislav Merčep preminuo je u 69. godini ponovo je danas bolno podsetila javnost na tragediju koja se 7. decembra 1991. godine odigrala u srcu Zagreba, a za koju niko nije odgovarao. Merčep i njegova ozloglašena grupa likvidirali su tada porodicu Zec - roditelje i 12-godišnju devojčicu. Iako su ubistva priznali, kao i brojna druga nedela počinjena u Pakračkoj poljani, za krvopriliće niko nije odgovorao.

Preporučujemo

Pre dve godine ovi zločini ponovo su dospeli u žižu javnosti nakon što je Nebojša Slijepčević snimio film "Srbenka", koji na neobičan način govori o smrti 12-godišnje Srpkinje Aleksandre Zec 1991. godine, snimajući reditelja Olivera Frljića i njegov rad na pozorišnoj predstavi “Aleksandra Zec”. Glumačke probe se pretvaraju u kolektivnu psihoterapiju, a dvanaestogodišnja glumica Nina ima osećaj da se rat nikada nije završio. Jer kada je reditelj prozove da se pred svima izjasni kao Srpkinja, dete se gubi.

Emotivni dokumentarac "Srbenka" nastao je upravo zbog Nine, devojčice izabrane da glumi Aleksandru koja sa svojim imaginarnim drugaricama razgovara iz groba. Nina i njena lična drama postale su predmet interesovanja Slijepčevića. Naime, devojčica je odrastala u Hrvatskoj godinama misleći da je i ona, baš kao i svi iz njene škole, Hrvatica. Kada je shvatila da nije, pitala je majku: "Mama, a što sam ja Srbenka", ne znajući ni kako se reč izgovara.

Film koji počinje pripremama kontroverzne predstave (koja je uznemirila duhove u Hrvatskoj još pre nego što je i postavljena na pozornicu u Rijeci), postaje film o jednom društvu, izgrađenom na ratnoj mitologiji, u kojoj četvrt veka nakon kraja rata neki novi klinci i dalje nose teret starih grehova, stvarnih i izmišljenih, i trpe odbacivanje i šikaniranje od strane svojih vršnjaka. To je film o društvu čiji pojedinci, u ovom slučaju Srbi, prolaze traumu "izlaska iz ormana" svaki put kada treba da otkriju ko su.

Film je iste godine dobio nagradu Doc Alliance na 71. Filmskom festivalu u Kanu i time proglašen dokumentarcem godine prema izboru žirija filmskih kritičara sastavljenih od članova sedam prestižnih evropskih filmskih festivala.

Članovi žirija složili su se tada da “Srbenka” predstavlja vrlo važnu i istovremeno univerzalnu priču o “ličnoj i kolektivnoj nepravdi koju sa sobom nosimo kao teško breme, te pokušaj izražavanja tog osećaja kroz ograničen, a opet moćan umetnički izraz”.

Film "Srbenka" se od marta ove godine može pogledati i na Jutjubu.

Ko je bila porodica Zec?

Pripadnici specijalne jedinice MUP-a Hrvatske, takozvani merčepovci, pre 29 godina u Poljaničkoj ulici u Zagrebu ubili su članove porodice Zec, među kojima i 12-godišnju Aleksandru. Ubice nikada nisu odgovarale za taj zločin, iako su ga priznale nekoliko dana kasnije pred istražnim sudijom. Priznanje je proglašeno nevažećim jer je uzeto bez prisustva advokata. Komandant jedinice Tomislav Merčep osuđen je u maju 2016. na pet i po godina zatvora zbog ratnog zločina nad srpskim civilima, a 2017. mu je povećana kazna na sedam godina.

Porodica Zec je bila imućna srpska porodica u Zagrebu. Mihajlo Zec je bio poznati zagrebački mesar, a njegova supruga Marija je držala kafić. Pretnje porodici Zec su od strane hrvatskih ultradesničara počele još pre raspada SFRJ, 1990. godine.

Pet pripadnika rezervnog sastava policije, jedinice koja je bila pod komandom Tomislava Merčepa, upalo je u kuću porodice Zec u Zagrebu u noći 7. decembra 1991. godine. Oni su hteli da uhapse Mihajla Zeca zbog navodnih veza sa krajiškim Srbima.

U dvorištu su ubili Mihajla, a suprugu Mariju i 12-godišnju ćerku Aleksandru odvezli na periferiju grada – Sljeme, pucali im u potiljak i bacili ih u jamu za smeće.

Kasnija istraga je otkrila da je Siniša Rimac, koji je pre toga ubio njenog oca, tražio da Aleksandra ne bude ubijena, ali da su svi drugi bili protiv, jer ih je ona videla. Nju je hladnokrvno (vezanih nogu i ruku) ubio Munib Suljić.

Zločin su preživela deca Dušan i Gordana, koja su bila sakrivena u kući. Nakon počinjenog zločina, decu je njihova baka Bosa odvela u kasarnu JNA, odakle su evakuisani u Banjaluku, gde su i nastavili život.

Siniša Rimac i još četvoro pripadnika tzv. merčepovaca, Munib Suljić, Igor Mikola, Nebojša Hodak i Suzana Živanović, oslobođeni su zbog proceduralnih grešaka tokom istrage – priznanje su dali bez prisustva advokata.

(Telegraf.rs)