Veliki a kod nas malo poznati svetski slikari: Danas govorimo o Jaceku Malčevskom

Jacek Malčevski, jedna od centralnih ličnosti mladopoljskog pokreta, rođen je 5. jula 1854, a preminuo 8. oktobra 1929. Bio je poljski simbolistički slikar, s delima koja kombinuju dominantni stil tog vremena s istorijskim motivima poljskog mučeništva, romantičnim težnjama za nacionalnom nezavisnošću, hrišćanskom i grčkom mitologijom, narodnim pričama i ljubavlju prema prirodi.

Rođen je u Radomu, u Kongresnoj Poljskoj, tada delu Ruske imperije. Tokom detinjstva i mladosti, na njega su značajno uticali otac Julian, rodoljub i društveni aktivista, koji ga je upoznao sa svetom poljske romantičarske književnosti, i ujak te dugogodišnji staratelj Feliks Karčevski, koji je u njemu probudio ljubav prema poljskom pejzažu i folkloru.

Preporučujemo

Ujak je takođe na svoje imanje pozvao i budućeg pisca Adolfa Digasinjskog da bude Jacekov tutor, nakon čega se ovaj sa 17 godina preselio u Krakov i 1872. započeo svoje umetničko obrazovanje kod Leona Pikara, a prve časove crtanja pohađao je u radionici Vladislava Luškjeviča u Školi lepih umetnosti (danas Akademija lepih umetnosti „Jan Matejko“).

Već 1873, nakon evaluacije od strane samog Jana Matejka, Malčevski se formalno upisuje u Školu, 1876. odlazi u Pariz, gde godinu dana studira u ateljeu Anri Lemana pri „École des Beaux-Arts“, a zatim na pariskoj „Académie Suisse“.

Majstorski tečaj kod Jana Matejka započeo je već 1875. i završio ga 1879. nakon povratka iz inostranstva. Uprkos značajnim stilskim razlikama između njih, bio je pod velikim uticajem Matejkovih istorijskih slika ispunjenih neoromantičarskim metaforama i patriotskim temama, kao i ranijeg poljskog romantičarskog slikara Artura Grotgera.

Slikarstvo Malčevskoga vrtelo se oko nekoliko pažljivo odabranih motiva, koje je iznova prepričavao i proširivao u skladu s mitologijom, ispunjavajući ih nacionalnim simbolima. Njegova maštovitost omogućila je nastanak novih estetskih ideja, i dovela do formiranja poljske škole simbolizma.

Iako je u periodima 1897–1900. i 1912–1921. bio profesor na Akademiji lepih umetnosti u Krakovu, a od 1912. i rektor, između 1885. i 1916. redovno je posećivao Pariz, Minhen i Beč, obišao Italiju, Grčku i Tursku, učestvovao u jednoj arheološkoj ekspediciji koju je organizovao njegov prijatelj Karol Lanckoronjski.

Tako je inspiraciju mogao crpeti iz raznovrsnih izvora, često egzotičnih ili biblijskih, koje je potom pretakao u poljski folklor, tradiciju i motive u sopstvenom slikarstvu. Njegova najpoznatija dela uključuju „Začarani krug“ (1895–97), „Melanholiju“ (1890–1894), „Slikarevu muzu“ (1897), „Viziju“ (1912), seriju „Tanatos“ i „Bajke“.

Mnoga njegova dela sadrže autoportrete u složenim kostimima, što je bio njegov prepoznatljiv stil, često sa izraženim osećajem samoironičnog humora. Izgubio je vid pred kraj života, a nakon smrti u Krakovu sahranjen je u Skalki, crkvi koja služi kao jedan od četiri poljska nacionalna panteona. Adekvatno počivalište čoveku koji je dao takav doprinos istoriji umetnosti.

Malčevski je bio oženjen Marijom Garlevskom s kojom je imao dvoje dece, Juliju (rođenu 1888) i Rafala (rođenog 1892), koji je takođe postao slikar. Imao je veliku aferu i dugogodišnju ljubavnu vezu s baronicom Marijom Balovom, rođenom Brunickom, koja je bila njegova velika muza i predmet brojnih aktova i slika.

(Telegraf.rs)