Na svetu postoji samo jedan primerak ovog aviona iz Drugog svetskog rata, a on se nalazi u Beogradu

Najbrojniji italijanski borbeni avion iz Drugog svetskog rata koristilo je i vazduhoplovstvo zloglasne ustaške NDH, pa je posle rata jedan broj tih letelica postao deo flote Ratnog vazduhoplovstva JNA

Jedini primerak italijanskog lovačkog aviona Fiat G.50, iz vremena Drugog svetskog rata, koji je do danas na svetu sačuvan, čuva se u Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu.

Kompanija Fiat, danas najpoznatija kao proizviđač automobila, do 1945. godine je bila vodeći italijanski proizvođač borbenih aviona, tenkova i mitraljeza. Sa njenih proizvodnih traka u Torinu, polovinom tridesetih godina prošlog veka, sišao je avion pod oznakom "G.50". Pored te oznake nosio je ime "Freccia", što na italijanskom znači "strela".

Preporučujemo

Bio je to najbrojniji borbeni avion proizvođen tokom rata u Italiji. Avion, proizvedenih u oko 1.000 primeraka, koristilo je i vazduhoplovstvo zloglasne ustaške Nezavisne Države Hrvatske, u čijem vazduhoplovstvu je služio za napade na partizanske snage. Deo tih aviona je, posle rata, postao deo flote vazduhoplovstva nove Jugoslovenske narodne armije.

Svi primerci aviona koji su preživeli Drugi svetski rat i zaostali kao ratni trofeji od Afrike do Evrope, korišteni su "do raspadanja". Potom su rashodovani, odbačeni, isečeni u staro govožđe. Ista sudbina zadesila je "strele" koje su ostale u Jugoslaviji. Sve - sem jedne...

Kada je 1951. na Kalemegdanu napravljena velika izložba ratnog materijala kojom je obeležena desetogodišnjica formiranja partizanskih odreda na teritoriji Jugoslavije. Tada je sa nekog od napuštenih ratnih aerodroma donet jedan "umirući" Fiat G.50.

Olupina je "krasila" Kalemegdan sve do sredine šezdesetih kada je čitav kompleks pretvoren u park, a ratni eksponati svedeni na poziciju u rovu ispred Vojnog muzeja, gde se i danas nalaze.

Slučajno preživeli avion potom je prebačen na novi aerodrom na Surčinu, gde je zajedno sa drugim eksponatima buduće zbirke Muzeja vazduhoplovstva, proveo još dvadesetak godina u improvizovanom depou, do useljenja muzeja u novu zgradu.

Avion, međutim, nije našao svoje mesto u postavci, jer nije restauriran do nivoa da bude muzejski eksponat. U međuvremenu se saznalo da je u pitanju jedini preživeli primerak tog aviona u celom svetu!

Proteklih decenija često su se pojavljivale priče o interesovanju muzejskih i istorijskih institucija iz Italije za ovo, za njih neprocenjivo parče sopstvene istorije. Sa pojavom interneta, foruma i društvenih mreža, takvih priča je sve više.

Bilo kako bilo, jasno je da se u Beogradu nalazi izuzetno vredan muzejski primerak, sa neverovatnom pričom koja duboko odražava tragediju koja se odvijala na ovim prostorima tokom Drugog svetskog rata.

(Telegraf.rs /Kaldrma.rs)