Prvi najveći avion na svetu bio je pravo čudo tehnike poznato kao "Glas sa neba"

Letelica, razvijena da bi propagirala dostignuća sovjetskog vazduhoplovstva tridesetih godina prošlog veka, postigla je brojne rekorde koje je prva u istoriji avijacije postavila...

Foto: Wikimedia/ Public domain

Tridesete godine prošlog veka bile su vreme kada su se velike distnace još uvek prevaljivale brodovima. Interkontinentalni saobraćaj se odvijao i pomoću cepelina, ali se već uveliko radilo na avionima koji će moći da prevaljuju velike razdaljine.

To je bio jedan od izazova za tadašnje velike sile, kome je među prvima u svetu u susret izašao najstariji sovjetski i ruski proizvođač civilnih i vojnih aviona Tupoljev. Inženjeri tog biroa su 1934. godine predstavili veliki avion Tupoljev ANT-20 "Maksim Gorki".

Najveći putnički avion svoga doba razvijen je na osnovi bombardera TB-3, a pokretalo ga je osam klipno-elisnih motora od kojih je svaki imao 900KS. Šest motora se nalazilo na krilima, a dva su bila postavljena iznat trupa aviona. Svaki motor je nosio trokraku drvenu elisu prečnika 4 metra.

Letelica je prvenstveno razvijena da bi služila propagiranju Sovjetskog vazduhoplovstva i dostignuća vazduhoplovne industrije. Avion je bio opremljen navigacionom opremom koja mu je omogućavala let u bilo koje doba dana ili noći, kao i različitom opremom koja je služila propagandnoj nameni: radio - stanicom, filmskim projektorom, foto-laboratorijom, štamparskom mašinom, kao i elektro-agregatom i zvučnicima. Zbog toga je bio poznat kao "Glas sa neba".

Imao je raspon krila od 63 metra i težinu od 28 tona, a pod punim opterećenjem mogao je da bude težak i do 42 tone. "Maksim Gorki" je, još tokom testiranja, oborio dva svetska rekorda, u podizanju tereta od 10 i 15 tona na visinu od 5.000 metara.

Nakon niza uspešnih letova, prvi Tupoljev ANT-20 je učestvovao na paradi u maju Moskvi 1935. godine, za vreme koje se srušio posle sudara sa jednim borbenim avionom koji je leteo u njegovoj pratnji.

Drugi avion, sa oznaku ANT-20 Bis, je poleteo 1938. godine i za kompaniju Aeroflot obavljao putničke i teretne letove između Rusije i Uzbekistana. I on je doživeo sudbinu svog prethodnika, pošto se srušio u decembru 1942. na letu iz Taškenta.

Tupoljev je planirao proizvodnju 18 aviona ANT-20, ali je te planove sprečio Drugi svetski rat i preorjentisanje sovjetske vazduhoplovne industrije na proizvodnju borbenih aviona. Tako je prvi najveći avion na svetu neslavno završio svoj letečki život, ostavjajući iza sebe brojne rekorde koje je prvi u istoriji postavio, kao i tehnološka rešenja koja su kasnije primenjivana na drugom modelima.

(Telegraf.rs)