KO JE MAKS VEBER: Omiljeni Vučićev sociolog, pravnik, ekonomista, istoričar i političar! (FOTO)

Izdanje emisije "Utisak nedelje", u kom su gostovali prvi potpredsednik vlade Aleksandar Vučić, glavni i odgovorni urednik lista "Danas" Zoran Panović i savetnik bivšeg predsednika Srbije Nebojša Krstić, osim u znaku sveopštih pohvala  vicepremijerovom radu proteklo je i u novom citiranju Maksa Vebera. Društvene mreže odmah su se usijale od brojnih komentara, ali i pitanja, tipa: "Ko je novi Vučićev idol", a onima koji ne znaju mnogo o ovoj temi Telegraf otkriva sve o famoznom nemačkom sociologu.

Maks Veber je bio nemački pravnik, ekonomista, istoričar, sociolog i političar, koji je značajno uticao na socijalnu teoriju i istraživanja, a posebno na sociologiju kao zasebnu disciplinu. Njegova najveća dela se bave racionalizacijom i birokratizacijom u vreme ekspanzije kapitalizma i širenja modernosti. Zajedno sa Emilom Dirkemom i Karlom Marksom, Vebera često navode kao jednog od utemeljivača moderne društvene nauke.

Smatraju ga još i utemeljivačem teorije birokratske organizacije, koja predstavlja preteču savremenih teorija društvene organizacije.

Rođen je 1864. u Erfurtu u Nemačkoj, kao najstarije od sedmoro dece bogatog službenika. Majka mu je delimično poticala od francuskih hugenota i držala se strogih moralnih apsolutističkih ideja. Otac mu je bio član nacionalne liberalne stranke, a njihova kuća bila je domaćin mnogim istaknutim javnim ličnostima, političarima i naučnicima. Krajem 1876, sa samo 13 godina, napisao je dva istorijska eseja. U školi mu je bilo dosadno, pa kradom čitao Getea.

Godine 1893. oženio se svojom dalekom rođakom Merien Šnitger, feminističkom aktivistkinjom i spisateljicom, koja je prikupljala i objavljivala njegove članke, pa ih je nakon njegove smrti objavila u knjizi. Njih dvoje nisu imali dece i najverovatnije je da brak uopšte nisu ni konzumirali. Naime, ovaj brak je za Vebera značio samo dugoočekivanu finansijsku nezavisnost i mogućnost da napusti domaćinstvo svojih roditelja.

Veber je najpoznatiji po tezi iz ekonomske sociologije koju je obrazložio u svojoj knjizi "Protestantska etika i duh kapitalizma". U toj studiji Veber tvrdi da je asketski protestantizam, posebno na Zapadu, bio jedan od glavnih "izbornih afiniteta" povezanih sa usponom kapitalizma, birokratijom i racionalno-pravnom državom-nacijom.

"Protestantska etika" je najranije delo koje pripada Veberovom širem poduhvatu na polju sociologije religije: nastavio je da ispituje religije Kine i Indije i drevni judaizam, sa posebnim osvrtom na očiglednu nerazvijenost kapitalizma u tim društvima, kao i na različite vidove društvene stratifikacije.

U drugom značajnijem delu, "Politika kao poziv", Veber je definisao državu kao entitet koji ima "monopol na legitimnu upotrebu nasilja". Njegova analiza birokratije u delu "Privreda i društvo" i danas je ključna za proučavanje organizacija. Veber je bio prvi koji je prepoznao da postoji nekoliko različitih aspekta vlasti, koje je on podelio na harizmatski, tradicionalni i racionalni.

Njegova analiza birokratije naglašava da se moderne državne institucije zasnivaju na jednoj vrsti racionalno-pravne vlasti. Veberov doprinos razumevanju racionalizacije i sekularizacije u modernom zapadnom društvu (tzv. "Veberova teza") doveo je do razvoja Kritičke teorije, naročito u radu kasnijih mislilaca kao što je Jirgen Habermas.

Gostovanje na Televiziji "B92" nije prvi put da vicepremijer citira nemnačkog sociologa. Prošli put se na njegovo delo "Protestanska etika i duh kapitalizma" pozivao u "božićnom intervjuu" za dnevni list "Informer".

(M. S.)