UPOZNAJTE BEOGRAD: 72 godine od najstrašnijeg bombardovanja prestonice (FOTO)

Prestonica Srbije je najčešće bombardovani grad u Evropi. Prvom kišom od 440 tona zapaljivih bombi zasuli su ga avioni Hitlerove Nemačke u rano jutro 6. aprila 1941. godine. Neke rane koje su tada naneli Beogradu još nisu zarasle.

Odluku da pošalje avione na tadašnju prestonicu Kraljevine Jugoslavije Adolf Hitler doneo je 27. marta, nakon što je saznao za državni udar i zbacivanje kneza Pavla i namesnika sa vlasti u Kraljevini. Naime, dva dana pre masovnih demonstracija, Kraljevina Jugoslavija pristupila je Trojnom paktu. Međutim, najverovatnije pod uticajem Velike Britanije, u većim gradovima u Srbiji organizovane su demonstracije, na kojima su nastale čuvene krilatice "Bolje rat nego pakt" i "Bolje grob nego rob".

Knez Pavle je bez pogovora predao vlast, a pučisti su na čelo Kraljevine doveli jedva punoletnog kralja Petra II.

Bombardovanje Beograda bila je, sudeći prema istorijskim izvorima, Hitlerova lična odluka. Izvršenje zadatka je poverio Četvrtoj vazdušnoj floti pod komandom pukovnika Aleksandra Lera. Operacija bombardovanja Beograda imala je tajni naziv "Strašni sud". Predviđajući rat, jugoslovenska Vlada i Vrhovna komanda su Beograd proglasile "otvorenim gradom".

Sa tri aerodroma iz Beča, i po jednog iz Graca i Arada, nemački avioni nad Beogradom su bili oko 6.30 sati ujutru.

Bombe su padale svuda - po vojnim objektima, civilnim kućama i zgradama, ulicama.. I jednako ubijale muškarce, žene i decu. Teško je oštećena zgrada Dvora, palata "Albanija", Terazije, ali i Vaznesenjska crkva, u kojoj je u momentu bombardovanja bilo vernika. Jedna od najtežih rana naneta je Narodnoj biblioteci, u kojoj je uništeno 300.000 knjiga, uključujući tu i srednjovekovne spise neprocenjive vrednosti.

Ukupno, u Beogradu je porušeno 627 zgrada, veoma oštećeno 1.601 zgrada, a delimično 6.829 građevina.

Svirepo uništavanje grada iz vazduha odnelo je više od 2.000 ljudskih života.

Nemačke vazdušne snage su u ovaj pohod pošle sa 234 bombardera i 120 lovaca, a grad je bombardovan u četiri naleta 6. aprila, i ponovo 7, 11. i 12. aprila 1941.

Beograd je od napada iz vazduha branio elitni Šesti lovački puk i jedinice protivvazdušne odbrane Vazdušne zone Beograd. Ne zna se tačan broj aviona koje su oborili jugoslovenski piloti, ali se iz raznih izvora ovaj broj procenjuje na 42 do 48. U borbama je poginulo 11 jugoslovenskih pilota.

Prema nekim izvorima, nemački feldmaršal Fon Klajst je na suđenju posle rata izjavio:

- Vazdušni napad na Beograd 1941. godine imao je prvenstveno političko-teroristički karakter i nije imao ništa zajedničko sa ratom. To bombardovanje iz vazduha bilo je stvar Hitlerove sujete, njegove lične osvete.

Ovim bombardovanjem, iako bez objave rata, počela je okupacija Kraljevine Jugoslavije. Trajala je do 20. oktobra 1945. godine, kada je Beograd oslobođen u "Beogradskoj operaciji".

(M. S.)