UPOZNAJTE BEOGRAD: Kad su se oko Kneza Mihajla okretali tramvaji (FOTO)

Centralno mesto glavnog grada i omiljeno sastajalište Beograđana danas je Trg republike. Obuhvata prostor između "Gradske kafane", bioskopa "Jadran", Narodnog pozorišta i Doma Vojske Srbije. Na ovom mestu postoji već 146 godina i, zajedno sa prestonicom, svedoči o razdobljima kroz koje je Srbija prolazila.

Austrijanci su, početkom 18. veka, na prostoru između današnjih spomenika knezu Mihailu i Narodnog pozorišta sagradili Stambol-kapiju. U to vreme, to je bila najveća i najlepša kapija u gradu. Put koji je kroz nju prolazio vodio je za Carigrad (Istanbul), pa je po ovom gradu i dobila ime. Ipak, Srbi je pamte po tome što su Turci pred njom godinama ubijali sirotinju, nabijanjem na kolac kao kaznu. Prilikom zauzimanja Beograda 1806. godine pred ovom kapijom smrtno je ranjen Vasa Čarapić, slavni vojskovođa iz Prvog srpskog ustanka. U spomen na ovaj događaj, obližnja ulica dobila je njegovo ime.

Stambol-kapija srušena je 1866. godine i tada je ovde formiran Trg.

POZORIŠNI TRG

Posle uspostavljanja srpske vlasti i prostor današnjeg Trga dugo je ostao neizgrađen. Jedina velika zgrada na ovom prostoru bilo je Narodno pozorište, pa je čitav deo grada dobio ime Pozorišni trg. Postepena urbanizacija tga počela je 1882. godine, kada je podignut spomenik knezu Mihailu.

Na mestu današnjeg Narodnog muzeja nalazila se dugačka prizemna zgrada u kojoj se, između ostalog, nalazila poznata kafana "Dardaneli", stecište umetničkog sveta. Zgrada je srušena da bi se na njenom mestu 1903. podigla Uprava fondova, od koje će kasnije nastati Narodni muzej.

U malom parku pored Narodnog pozorišta, sve do Drugog svetskog rata, nalazili su se poznata kafana i bioskop "Kolarac". Palata "Riunione", u kojoj se nalazi bioskop "Jadran", sagrađena je 1930. godine.

Na mestu današnjeg Doma štampe, sve do Drugog svetskog rata, bile su prizemne i jednospratne zgrade sa trgovačkim radnjama. Većina ovih zgrada porušena je prilikom nemačkog bombardovanja 6. aprila 1941. godine. Posle Drugog svetskog rata uklonjene su tramvajske šine. Sedamdesetih godina na, tada već Trgu republike, bio je veliki parking, a pored spomenika su prolazili autobusi.

Godine 2000. na Trgu je instaliran moderan javni sat, nazvan "Milenijumski sat". On se nalazi na visokom postolju, a takođe prikazuje trenutne vremenske uslove. Sat i postolje napravljeni su od hromiranog čelika i stakla, što je donekle u suprotnosti sa ostatkom arhitekture trga.

Trg Republike danas je jedno od najprometnijih mesta u Beogradu. Nalazi se u "žiži" glavnih saobraćajnica u gradu. Pored njega prolazi preko 20 autobuskih i trolejbuskih linija gradskog prevoza.

(Milica Stojanović / Foto: Marko Todorović, Arhiva)