PRESTOLONASLEDNIK I NAJVEĆI SRPSKI MATEMATIČAR BILI U VEZI? Kralj Petar mislio da mu Mika Alas "pečati sina odostrag"? (FOTO)

Mihailo Petrović Alas je rođen 6. maja 1868. godine u Beogradu, kao prvo dete profesora teologije Nikodima i majke Milice, rođene Lazarević.

Preporučujemo

Prvu beogradsku gimnaziju je završio 1885. u generaciji sa Miloradom Mitrovićem, Jovanom Cvijićem i Pavlom Popovićem, i mnogim drugim velikanima, što je Milovan Vitezović kasnije opisao u romanu "Šešir profesora Koste Vujića".

Nakon toga je upisao Prirodno-matematički odsek na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Septembra 1889. godine odlazi u Pariz; dve godine docnije je diplomirao matematiku na Sorboni, a 1893. i fizičke nauke. Bio je najbolji student svoje generacije pa ga je primio čak i predsednik Francuske Republike.

Juna 1894. godine na Sorboni je odbranio doktorsku disertaciju iz oblasti diferencijalnih jednačina, pred komisijom u kojoj su sedeli takvi umovi kao što su bili Šarl Ermit, Emil Pikar i Pol Penleve (u publici je bio i poslanik Kraljevine Srbije, Milutin Garašanin), te je stekao zvanje doktora matematičkih nauka.

Prvih osam redovnih profesora Beogradskog univerziteta. Mika Alas sedi prvi s desna. Foto: Wikimedia Commons/sanu.ac.rs

Vraća se u Beograd i postaje profesor na Velikoj školi, i to ukazom kralja Aleksandra Obrenovića. U to vreme, smatram je jednim od najvećih svetskih stručnjaka iz oblasti na kojoj je doktorirao. Predavao je sve do svoje penzije 1938. godine, a kada je 1905. Velika škola prerasla u Beogradski univerzitet bio je među osam prvih redovnih profesora; 1908/9 bio je i dekan Filozofskog fakulteta.

U međuvremenu, postao je prvo dopisni član Srpske kraljevske akademije a potom u svojoj 31. godini i stalni, a bio je i dopisni član Jugoslovenske akademije znanosti i umetnosti u Zagrebu. Član je bio i međunarodnih akademija, u Pragu, Varšavi i Budimpešti, kao i mnogih svetskih naučno-matematičkih društava.

Kao kriptograf, razvio je šifarski sistem koji je u našoj vojsci korišćen sve do Drugog svetskog rata. Učesnik je Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, a posle toga je bio rezervni oficir (mobilisan je čak i 1941. godine kada je počeo Aprilski rat, zarobljen je od Nemaca ali je pušten zbog slabog zdravlja, na urgiranje Đorđa Karađorđevića).

Kuća Mihaila Petrovića - Mike Alasa, na Kosančićevom vencu broj 22 danas je pod zaštitom države. Nekada se govorilo da na toj adresi živi pola srpske nauke. Foto: Wikipedia/Djordje Stakić

Zlatnu medalju na Svetskoj izložbi u Parizu 1900. godine osvojio je tako što je konstruisao hidrointegrator. Autor je brojnih pronalazaka, naučnih radova i udžbenika. Dobitnik je bezbroj nagrada, a od 1939. godine nosilac je i ordena Svetog Save prvog reda.

Po svemu što je uradio, spada u red najvećih srpskih matematičara i jedini je matematičar na listi "100 najznamenitijih Srba", koju je sačinila komisija sastavljena mahom od akademika. Na njoj, Alas je na 73. mestu.

Što se tiče njegovog nadimka, stekao ga je jer voleo da peca. Ribarski šegrt je postao već 1882, kalfa 1888, a 1895. je položio ispit za ribarskog majstora. Čak je učestvovao i u izradi našeg prvog Zakona o slatkovodnom ribolovu, a na međunarodnoj izložbi u Torinu je 1911. godine dobio zlatnu medalju za ribarske eksponate koje je doneo. 1912. godine je ulovio soma teškog 120 kilograma.

Portret Mihaila Petrovića - Mike Alasa. Rad Uroša Predića. Foto: Wikipedia/Djordjes

Još par kurioziteta iz njegovog privatnog života: svirao je violinu, 1896. je osnovao sviračko društvo "Suz"; bio je strastveni putnik, proputovao je sve evropske zemlje, bio je na severnom i južnom polu; pisao je putopise a napisao je i "Roman jegulje"; napisao je i knjigu "Đerdapski ribolovi u prošlosti i sadašnjosti"; bio je jedna od najpopularnijih ličnosti starog Beograda, zvali su ga jednostavno Mika Alas; Deveta beogradska gimnazija, kao i jedna beogradska osnovna škola, nose ime po njemu.

8. juna 1943, umro je u svojoj kući na Kosančićevom vencu broj 22 u Beogradu, a sahranjen je na Novom groblju narednog dana. Govore su držali episkop braničevski Venijamin Taušanović, akademik Milutin Milanković i rektor BU Nikola Popović. Njegova kuća se nalazi pod zaštitom države.

Što se tiče naslova ovog teksta, u novije doba, istoričar Predrag Marković je došao do navodnog saznanja da se kralj Petar I žalio da mu Alas “pečati sina odostrag”, odnosno da su i jedan i drugi homoseksualci; istoriografija bi tek trebalo da potvrdi istinitost ili lažnost ove tvrdnje, a dok se to ne desi ove informacije uzimajte sa rezervom.

Kraljević Đorđe Karađorđević, najstariji sin kralja Petra I. Foto: Wikipedia/ Mariaflores1955

MISTERIOZNI PRVI SIN KRALJA PETRA: Aleksandar ga strpao u ludnicu, Tito mu vratio život (FOTO)

Istina, postoje anegdote da je Alas - s obzirom da je bio tutor i profesor matematike tadašnjem prestolonasledniku Đorđu Karađorđeviću - često svog štićenika vodio sa sobom na pecanje pa se tako dešavalo da nestanu na nekoliko dana. To što se nikada nije ženio samo je podgrejavalo ove verovatno neistinite glasine.

Bilo kako bilo, treba reći i da su ga akademici 1927. godine, nakon smrti Jovana Cvijića, predložili za novog predsednika Akademije, ali je kralj Aleksandar Karađorđević to odbio, verovatno zbog bliskosti Alasove sa bratom mu Đorđem, koga nije voleo i koga je strpao u ludnicu. O tome, smo, naravno, već pisali opširno. Ista stvar se ponovila i četiri godine kasnije.

(Telegraf.rs)